Logo of Environmental Data Compendium
Compendium voor de Leefomgeving
454 feiten en cijfers over milieu, natuur en ruimte

U bent hier: Home › Onderwerpen › Landbouw en milieu › Emissies naar lucht door de land- en tuinbouw

Landbouw en milieu

Emissies naar lucht door de land- en tuinbouw, 1990-2005

Indicator | 29 mei 2007
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

De land- en tuinbouw levert een grote bijdrage aan de totale emissies van ammoniak, methaan, distikstofoxide en fijn stof. Vooral de emissies van de eerste twee zijn sinds 1990 aanzienlijk afgenomen.

    1990 1995 2000 2003 2004 2005
               
    miljoen kg        
Broeikasgasemissies 1)            
Kooldioxide (CO2) 10 900 11 400 10 400 9 800 9 700 9 600
w.v. stationaire bronnen 8 500 8 500 7 600 7 200 7 100 7 100
  landbouwwerktuigen 1 200 1 600 1 500 1 500 1 500 1 400
  visserij 1 200 1 300 1 300 1 100 1 100 1 100
               
Distikstofoxide (N2O) 37 41 35 30 30 30
w.v. stationaire bronnen 37 41 35 30 30 30
  landbouwwerktuigen 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01
  visserij 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01
               
Methaan (CH4) 501 494 433 419 421 420
w.v. stationaire bronnen 501 494 433 418 420 410
  landbouwwerktuigen 0,08 0,11 0,10 0,10 0,10 0,10
  visserij 0,08 0,09 0,08 0,08 0,07 0,07
               
Verzurende en grootschalige            
emissies 2)3)            
Zwaveldioxide (SO2) 0,96 0,60 0,14 0,12 0,36 0,36
Stikstofoxiden (NOx) 9,8 14 13 12 12 12
Ammoniak (NH3) 237 179 139 122 120 120
VOS 4) 2,0 1,9 1,8 1,7 1,7 1,7
Fijn stof (PM10) 8,9 9,5 9,8 7,8 8,5 8,8
               
Koolmonoxide (CO)5) 1,5 1,5 1,3 1,3 1,3 1,3
               
Bron: Emissieregistratie. CBS/MNC/mei07/0099
1) Conform de IPCC-richtlijnen.
2) Conform de NEC-richtlijnen.
3) Exclusief emissies mobiele werktuigen en visserij; deze vallen onder de doelgroep Verkeer en vervoer.
4) Vluchtige organische stoffen, exclusief methaan (ook wel NMVOS genoemd).
5) Geen verzurende stof; berekend volgens de NEC-richtlijnen.

De emissies naar de lucht nemen af

Van alle in de tabellen opgenomen stoffen is de emissie naar de lucht in de periode 1990-2005 afgenomen. Bij NH3 heeft dit vooral te maken met maatregelen bij landbouwbedrijven bij verbeterde afdekking en toepassing van dierlijke mest. In 2003 nam tevens het aantal dieren sterk af. Veel dieren moesten worden afgemaakt om verspreiding van vogelpest te voorkomen. Dit leidde tot minder mestproductie waardoor de emissies van NH3 en N2O extra omlaag gingen.

Bronnen

De in de tabel genoemde emissies van broeikasgassen worden voor het grootste deel veroorzaakt door verbranding van brandstoffen in stationaire bronnen (de bijdrage is slechts een klein deel van het landelijk totaal). Bij de CO2 spelen landbouwwerktuigen en de visserij een substantiële rol. Bij de stationaire bronnen gaat het om de volgende voor landbouw specifieke processen:

  • emissies door aanwending van kunstmest (NH3 en N2O);
  • emissies door dierlijke mest (NH3, N2O en CH4);
  • emissies door stikstofbinding door vlinderbloemige planten (N2O);
  • emissies door de stikstofvoorraad in de landbouwbodems (N2O)
  • emissies uit stallen (NH3 en fijn stof).


Bij de NEC-emissies zijn de landbouwwerktuigen en de visserij opgenomen in de doelgroep Verkeer en vervoer (conform NEC-richtlijn).

De belangrijkste stoffen

De land- en tuinbouw levert een aanzienlijke bijdrage in de totale emissies van NH3, CH4 en N2O. NH3 speelt een belangrijke rol in de verzuring en vermesting. CH4 en N2O zijn beide broeikasgassen. Vooral de emissies van NH3 en CH4 zijn sinds 1990 aanzienlijk gedaald.

Referenties

Relevante informatie

Technische toelichting

Technische toelichting

De emissiegegevens voor de verzurende en grootschalige luchtverontreiniging zijn gepresenteerd volgens de doelgroepenindeling volgens de NEC-richtlijn.Zie voor de NEC indeling Samenstelling doelgroepen van het milieubeleid De emissiecijfers voor de broeikasgassen zijn berekend volgens de IPCC-methode.Zie: Verschillen tussen CO2-emissietotalen verklaard, 1990-2021, voor een toelichting op IPCC-emissies.Zie: Meta-informatie van het Datawarehouse-Emissieregistratie, voor beschrijvingen van de berekeningsmethodiek.

Archief van deze indicator

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2007). Emissies naar lucht door de land- en tuinbouw, 1990-2005 (indicator 0099, versie 09 , 29 mei 2007 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.

Gerelateerde indicatoren

Het CLO is een samenwerkingsverband van CBS, PBL, RIVM en WUR.

Talen