Logo of Environmental Data Compendium
Compendium voor de Leefomgeving
454 feiten en cijfers over milieu, natuur en ruimte

U bent hier: Home › Onderwerpen › Milieubeleid en milieumaatregelen › Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor

Milieubeleid en milieumaatregelen

Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2018

Indicator | 15 april 2020
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

De laatste achttien jaar is de lozing van stikstof via het effluent van rioolwaterzuiveringsinstallaties ruim gehalveerd; de lozing van fosforverbindingen is met bijna een derde verminderd. Voor stikstof is het zuiveringsrendement in 2018 ruim 85 procent; bij fosfor is dit ruim 87 procent, de hoogste rendementen ooit behaald.

Rioolwaterzuiveringsinstallaties

Eind 2018 waren er in Nederland 323 rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI's) in werking. Vrijwel al het afvalwater van huishoudens en bedrijven, en hemelwater wat via dakgoten en straatkolken in het riool belandt, wordt gezuiverd in deze installaties. De rioolwaterzuivering is een taak van de waterschappen. In 2018 is in totaal 1,77 miljard m3 rioolwater verwerkt, Dat is veel minder dan in 2017, vanwege de droogte. In 2018 viel minder neerslag en werd dus minder hemelwater aangevoerd op rioolwaterzuiveringsinstallaties. Omdat het rioolwater minder verdund werd, werkte het zuiveringsproces ook beter.

Stikstoflozing

De succesvolle aanpak van de stikstofverwijdering op rioolwaterzuiveringsinstallaties heeft ertoe geleid dat de lozing van stikstof via het effluent in de laatste achttien jaar ruim is gehalveerd. In deze periode zijn door de waterschappen omvangrijke investeringen gedaan om dit resultaat te bereiken. De genomen maatregelen zijn het gevolg van de strenge eisen in de EU Richtlijn Stedelijk Afvalwater (zie onder andere Europese Commissie, 2004).

Fosforlozing vanaf 1985 sterk gedaald

De lozing van fosfor via het effluent van rioolwaterzuiveringsinstallaties, en daarmee ook de belasting van het oppervlaktewater, is sinds 1985 met 85% procent gedaald. Dit is het gevolg van de invoering van fosfaatvrije (kleding)wasmiddelen in de periode 1985-1990 en een verbeterde fosfaatverwijdering tijdens het zuiveringsproces in de periode 1990 tot heden.

Fosfaataanvoer door het gebruik van vaatwasmiddelen neemt af

De hoeveelheid fosfor in het influent is in de periode 2000-2007 geleidelijk weer gestegen tot 41 ton P per dag. Dit komt onder andere door stijgende inwoneraantallen maar ook door het toenemend gebruik van fosfaathoudende vaatwasmiddelen. Na 2010 is de hoeveelheid fosfor in het influent stabiel rond 37 ton P per dag omdat is overgegaan tot de productie van fosfaatarme vaatwasmiddelen, mede als gevolg van EU regelgeving op dit gebied.
Volgens schattingen is thans tot 20 procent van de dagelijkse influentvracht fosfor afkomstig uit het gebruik van vaatwasmiddelen (Rijkswaterstaat, 2016).

Verwijderingsrendement rond 85 procent

Volgens de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater moet het landelijk zuiveringsrendement voor zowel fosfor als stikstof minstens 75 procent bedragen. Deze doelstelling is voor fosfor reeds in 1996 behaald. In 2017 was het rendement voor fosfor ruim 86 procent en voor stikstof ruim 84 procent (CBS, 2019a,b). Door verbeterde zuiveringsprocessen is ook het zuiveringsrendement van zuurstofbindende stoffen toegenomen.

Referenties

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven

Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor

Omschrijving

De ontwikkeling van de verwijdering van stikstof en fosfor uit stedelijk afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties.

Verantwoordelijk instituut

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

Berekeningswijze

De berekeningswijze wordt beschreven in de korte onderzoekbeschrijving Zuivering van stedelijk afvalwater (CBS, 2005) en de Factsheet effluenten rwzi's (gemeten stoffen) (Baas, K., 2019).

Basistabel

StatLine: Zuivering van afvalwater: procesgegevens afvalwaterbehandeling (CBS, 2020a)

Geografisch verdeling

Nederland, deelstroomgebied, landsdeel, provincie

Andere variabelen

Technische kenmerken (mate van defosfatering extra stikstofverwijdering, slibstabilisatie, slibontwatering), procesgegevens (aan- en afvoer van verontreinigingen, rendement, e.d.), afzet zuiveringsslib, energieverbruik en energieopwekking. Zie: Statline tabellen over Stedelijk afvalwater .

Verschijningsfrequentie

Jaarlijks

Achtergrondliteratuur

Factsheet effluenten rwzi's (gemeten stoffen) (Baas, K., 2019)Zuivering van stedelijk afvalwater (CBS, 2005)

Opmerking

Het influent is het bij de zuiveringsinstallatie aangevoerde afvalwater; het effluent is het gezuiverde afvalwater dat wordt geloosd op het oppervlaktewater.De gepresenteerde zuiveringsrendementen betreffen gewogen gemiddelden over alle typen rioolwaterzuiveringsinstallaties. Voor de cijfers tot halverwege de jaren tachtig geldt dat deze niet geheel vergelijkbaar zijn met latere jaren omdat destijds een kleiner deel van het afvalwater werd gezuiverd op de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Een gedeelte van het ingezamelde afvalwater werd nog ongezuiverd geloosd op het oppervlaktewater.

Betrouwbaarheidscodering

Integrale enquete.

Archief van deze indicator

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2020). Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2018 (indicator 0152, versie 22 , 15 april 2020 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.

Gerelateerde indicatoren

Het CLO is een samenwerkingsverband van CBS, PBL, RIVM en WUR.

Talen