Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2014
In 2014 is de belasting van het oppervlaktewater door nutriënten vrijwel gelijk gebleven ten opzichte van 2013. De uit- en afspoeling vanuit landbouwgronden en natuurlijke bodems is de grootste bron, gevolgd door riolering en waterzuivering en voor stikstof ook de atmosferische depositie.
Erfafspoeling bij veeteeltbedrijven
Binnen de doelgroep landbouw wordt een inschatting gemaakt van de bron erfafspoeling: dit betreft de hoeveelheden nutriënten die vanuit opslag van kuilvoer op het erf van veeteeltbedrijven met hemelwater afspoelen naar omliggende oppervlaktewateren. De bijdrage van deze bron aan het totaal van de belasting vanuit de doelgroep landbouw bedraagt in 2014 2% voor N-totaal en 8% voor P-totaal.
Lozingen vanuit puntbronnen aanzienlijk gesaneerd
Door bronmaatregelen in de industrie is bij zowel fosfor als stikstof al een aanzienlijke afname van de belasting bereikt. Bovendien wordt op de rioolwaterzuiveringsinstallaties steeds meer gedefosfateerd en gedenitrificeerd (end-of-pipe maatregelen). Dit leidt tot een extra vermindering van de uiteindelijke belasting van het oppervlaktewater.
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2020
- Belasting van het oppervlaktewater door de industrie, 1990-2020
Geen nieuwe cijfers voor uit- en afspoeling van bodems in 2014
Voor de nutriënten stikstof en fosfaat is de uit- en afspoeling van landbouw- en natuurbodems de belangrijkste bron. Deze is zeer gevoelig voor de variatie in de jaarlijkse neerslag en zorgt voor grote fluctuaties in de trend. Omdat deze gegevens voor 2014 niet opnieuw zijn berekend, zijn de gegevens van 2013 door-gekopieerd. Er kan dus geen uitspraak worden gedaan over de ontwikkeling in het laatste jaar.
In de Emissieregistratie worden de cijfers gepubliceerd op basis van de werkelijke weerjaren, waardoor de variatie in neerslag terug is te vinden in de hele tijdreeks. Wanneer we de uit- en afspoeling voor 1990 en 2013 (het laatste doorgerekende jaar) berekenen voor een meteorologisch gemiddeld jaar, dan is voor stikstof over deze periode een daling zichtbaar van 36% en voor fosfor een daling van 16% (Renaud et.al., 2015).
Beleid
In het kader van internationale afspraken moeten de emissies van fosfor en stikstof sterk worden verminderd. Voor de puntbronnen is al veel bereikt. Het beleid is nu veelal gericht op het terugdringen van de belasting vanuit de landbouw. Een van de maatregelen is het verder aanscherpen van de gebruiksnormen voor dierlijke mest en daarmee samenhangend, het verkleinen van de plaatsingsruimte.
Referenties
- Emissieregistratie (2016). Jaarcijfers 2014. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; RWS-WVL, Lelystad; Alterra, Wageningen; Deltares, Utrecht; RVO, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
- Renaud, L, et al. (2015). Berekening van uit- en afspoeling van nutriënten- en zware metalen ten behoeve van de EmissieRegistratie 2013. Alterra-rapport 2638, Wageningen.
Relevante informatie
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen
Omschrijving
Overzicht van de belangrijkste bijdragen aan de belasting van het oppervlaktewater met stikstof- en fosforverbindingen.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking met de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-WVL, Deltares, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, TNO)
Berekeningswijze
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
Basistabel
Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
Geografisch verdeling
Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)
Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen
Verschijningsfrequentie
In mei definitieve cijfers t-2
Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst
Opmerking
De cijfers van de atmosferische depositie van stikstof zijn exclusief de depositie op de Noordzee. Deze hoeveelheden bedragen ruim twee maal de depositie op de binnenwateren en zijn weggelaten omdat ook de registratie van andere emissiebronnen naar zoute wateren nog onvolledig is. De hoeveelheden depositie die in het rioolstelsel terecht komen, zorgen indirect nog voor een extra belasting van het oppervlaktewater via overstorten, regenwaterriolen en effluenten van rioolwaterzuiveringsinstallaties. Deze vrachten zijn inbegrepen in de post riolering en waterzuivering. Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
Betrouwbaarheidscodering
Complex. Per bron of groep van bronnen is de betrouwbaarheidscodering te vinden in de factsheets op de website van de Emissieregistratie
Archief van deze indicator
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2020 (actuele versie , 03 nov 2022 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2019 (v22 , 26 jan 2022 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2018 (v21 , 08 okt 2020 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2017 (v20 , 01 okt 2019 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2016 (v19 , 27 sep 2018 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2015 (v18 , 02 okt 2017 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2014 (v17 , 20 jul 2016 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2013 (v16 , 07 okt 2015 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2012 (v15 , 17 nov 2014 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2011 (v14 , 20 aug 2013 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2010 (v13 , 01 nov 2012 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2009 (v12 , 27 okt 2011 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2008 (v11 , 29 sep 2010 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2007 (v10 , 14 aug 2009 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2006 (v09 , 18 jul 2008 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2005 (v08 , 03 jul 2007 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2004 (v07 , 27 jun 2006 )
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2003 (v06 , 06 jan 2006 )
- Vermestende emissies naar water, 1990-2002 (v05 , 28 mei 2004 )
- Vermestende emissies naar water, 1990-2001 (v04 , 01 okt 2003 )
- Vermestende emissies naar water, 1990-2001 (v03 , 30 sep 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2016). Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2014 (indicator 0192, versie 17 , 20 juli 2016 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
