Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2006
De belasting van het oppervlaktewater door stikstof, fosfor, zware metalen en de polycyclische aromatische koolwaterstoffen benzo(a)pyreen en fluorantheen nemen de laatste jaren nog maar licht af.
Belasting door nutriënten en zware metalen nemen nog maar licht af
De grootste reducties in de belasting van het oppervlaktewater zijn behaald in de periode vóór 1990, vooral door maatregelen bij de industriële bronnen. De laatste jaren zijn de emissies naar oppervlaktewater vanuit de industrie vrij stabiel. Door verbeterde zuiveringsrendementen neemt de belasting via de effluenten van de rioolwaterzuiveringsinstallaties de laatste jaren licht af. De atmosferische depositie vertoont een dalende trend voor stikstof en zware metalen.
Toelatingen gewasbeschermingsmiddelen bepalen voornamelijk de trend
Voor de belasting van het oppervlaktewater met gewasbeschermingsmiddelen geldt dat slechts voor de laatste twee jaren cijfers zijn berekend. De gegevens zijn afkomstig uit de NMI bestrijdingmiddelen database (Alterra & RIVM (2008)) en zijn gebaseerd op gebruikscijfers. In totaal worden in de NMI database voor ruim 200 gewasbeschermingsmiddelen de emissies berekend. Mogelijke trends hierin worden vooral bepaald door de gebruiksbeperkingen voor de specifieke middelen (toelatingsbeleid van het College voor de toelating van bestrijdingsmiddelen (CTB, 2005)).
Uit- en afspoeling van bodems
Voor de nutriënten stikstof en fosfaat is de uit- en afspoeling van landbouw- en natuurbodems de belangrijkste bron. Deze is zeer gevoelig voor de variatie in de jaarlijkse neerslag en zorgt voor grote jaarlijkse fluctuaties in de trend. Ook voor de zware metalen is de uit- en afspoeling een grote post. Voor deze stoffen zijn de cijfers tussen 1990 en 2005 constant verondersteld, omdat er maar voor één jaar een berekening is uitgevoerd. De toevoer van metalen naar landbouwgronden is door allerlei maatregelen echter afgenomen in de periode 1990-2005.
Maatregelen
De afgelopen decennia zijn de meeste, relatief gemakkelijk te nemen maatregelen al genomen. De belangrijkste resterende bronnen zijn aanzienlijk lastiger om aan te pakken. Bij de landbouw duurt het lang voordat de effecten van genomen maatregelen zichtbaar zijn. Bij de aanpak van diffuse bronnen is er sprake van complexe regelgeving en veel emissieoorzaken. De atmosferische depositie is voor een groot deel uit het buitenland afkomstig. Voor de aanpak van al deze bronnen is intensieve samenwerking op verschillende niveau's noodzakelijk: regionaal, nationaal en internationaal.
Referenties
- Emissieregistratie (2008). Jaarcijfers 2006. PBL, Bilthoven; CBS, Voorburg; RWS-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; SenterNovem, Utrecht en TNO-MEP, Apeldoorn. http://www.emissieregistratie.nl.
- CTB (2005). Commissie voor de toelating van bestrijdingsmiddelen. Wageningen.
- Alterrra/RIVM (2008). Website Nationale Milieu Indicator www.nmi.alterra.nl
Relevante informatie
- Capaciteit van afvalwaterzuiveringsinstallaties, 1980-2017
- Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
- Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst, 2021
- Atmosferische depositie op binnenwater en op het rioolstelsel, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2021
- Belasting oppervlaktewater door gebruik van enkele gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw, 2005-2021
- Belasting van het oppervlaktewater door de industrie, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater door verkeer en vervoer, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater door consumenten, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2021
- Recente cijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie. Informatie over het toelatingsbeleid over gebruik van bestrijdingsmiddelen is te vinden op College voor de toelating van bestrijdingsmiddelen.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Belasting van het oppervlaktewater
Omschrijving
De belasting, ofwel de vervuiling die daadwerkelijk het oppervlaktewater bereikt, bestaat uit de emissies naar oppervlaktewater plus de overdrachten vanuit de overige compartimenten in de vorm van RWZI effluenten, overstorten, regenwaterriolen, uit- en afspoeling vanuit landbouw- en natuurgronden en de atmosferische depositie op oppervlaktewateren exclusief de Noordzee. Emissies, ofwel de vrachten verontreiniging die uit een bron vrijkomen, kunnen worden verdeeld in emissies naar het oppervlaktewater en emissies naar het rioolstelsel.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, SenterNovem, TNO)
Berekeningswijze
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
Basistabel
Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
Geografisch verdeling
Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)
Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen
Verschijningsfrequentie
In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1
Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst
Opmerking
Atmosferische depositie op de Noordzee en emissies van zeeschepen varend op het Nederlands deel van het Continentaal Plat (NCP) zijn niet meegenomen in de cijfers.
Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
Betrouwbaarheidscodering
C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)
Archief van deze indicator
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2021 (actuele versie , 20 okt 2023 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2020 (v23 , 03 nov 2022 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2019 (v22 , 26 jan 2022 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2018 (v21 , 08 okt 2020 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2017 (v20 , 01 okt 2019 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2016 (v19 , 26 sep 2018 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2015 (v18 , 02 okt 2017 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2014 (v17 , 20 jul 2016 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2013 (v16 , 07 okt 2015 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2012 (v15 , 17 nov 2014 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2011 (v14 , 20 aug 2013 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2010 (v13 , 01 nov 2012 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2009 (v12 , 27 okt 2011 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2008 (v11 , 29 sep 2010 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2007 (v10 , 14 aug 2009 )
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2006 (v09 , 18 jul 2008 )
- Belasting van het oppervlaktewater en emissies naar water, 1990-2005 (v08 , 03 jul 2007 )
- Belasting van het oppervlaktewater en emissies naar water, 1990-2004 (v07 , 30 jun 2006 )
- Belasting van het oppervlaktewater en emissies naar water, 1990-2003 (v06 , 24 okt 2005 )
- Emissies naar water, 1990-2002 (v05 , 07 mei 2004 )
- Emissies naar water, 1990-2001 (v04 , 03 okt 2003 )
- Emissies naar water, 1990-2001 (v03 , 01 nov 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2008). Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2006 (indicator 0083, versie 09 , 18 juli 2008 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
