Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2008
De laatste jaren is de verwijdering van stikstof uit afvalwater door rioolwaterzuiveringsinstallaties sterk verbeterd. Voor fosfor stabiliseert de restlozing via effluent zich. Mede als gevolg van het toenemend gebruik van fosfaathoudende vaatwasmiddelen is de aangevoerde vracht van fosfor de laatste jaren licht gestegen.
Stikstoflozing via effluent in 10 jaar tijd gehalveerd
De succesvolle aanpak van de stikstofverwijdering op rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's) heeft ertoe geleid dat de lozing van stikstof via het effluent van rwzi's in de laatste 10 jaar is gehalveerd. De laatste jaren zijn door de waterschappen omvangrijke investeringen gedaan om dit resultaat te bereiken. De verbeteringen zijn het gevolg van de strenge eisen in de EU Richtlijn Stedelijk Afvalwater. Volgens deze richtlijn moet het landelijk rendement voor zowel fosfor als stikstof minstens 75% bedragen. Voor beide stoffen lag het rendement in 2008 op ruim 80% (CBS, 2010a).
Door verbeterde zuiveringsprocessen is ook het zuiveringsrendement van zuurstofbindende stoffen toegenomen. Zie ook CBS (2010a en b) voor informatie over de verwijdering van zuurstofbindende stoffen (biologisch zuurstofverbruik (BZV) en chemisch zuurstofverbruik (CZV).
Daling van de fosforlozing via effluent stagneert door vaatwasblokjes
De hoeveelheden fosfor in het influent zijn sinds het jaar 2000 geleidelijk weer gestegen, onder andere door stijgende inwoneraantallen maar ook door het toenemend gebruik van fosfaathoudende vaatwasmiddelen. Ondanks het stijgende verwijderingsrendement daalt de effluentlozing van fosfor niet meer. Volgens schattingen bedraagt de lozing van fosfor op het riool door het gebruik van vaatwasblokjes ongeveer 7,6 ton P per dag (Rijkswaterstaat e.a., 2008), gelijk aan bijna 20% van de dagelijkse influentvracht fosfor.
Overigens is de belasting van het oppervlaktewater met fosfor via het effluent van rwzi's de laatste twintig jaar met ruim 70% gedaald. Dit is het gevolg van de invoering van fosfaatvrije (kleding)wasmiddelen in de periode 1985-1990 en een verbeterde fosfaatverwijdering tijdens het zuiveringsproces in de periode 1990 tot heden. De Europese doelstelling (minstens 75% verwijdering) was voor fosfor reeds in 1998 behaald.
Referenties
- CBS (2010a). StatLine: Zuivering van stedelijk afvalwater: procesgegevens afvalwaterbehandeling. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2010b). Statline: Zuivering van stedelijk afvalwater per provincie en stroomgebieddistrict. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Europese Gemeenschappen, 2002. Tenuitvoerlegging van Richtlijn 91/271/EEG van de Raad van 21 mei 1991 inzake de behandeling van stedelijk afvalwater, zoals gewijzigd bij Richtlijn 98/15/EG van de Commissie van 27 februari 1998. Situatie op 31 december 1998, samenvattend verslag, 35-36, 45-46.
- Rijkswaterstaat/Waterdienst (2008). Factsheet huishoudelijk afvalwater Waterdienst RWS, Lelystad in samenwerking met TNO en Deltares (beiden Utrecht).
Relevante informatie
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2020
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2020
- Capaciteit van afvalwaterzuiveringsinstallaties, 1980-2017
- Meer informatie over de lozing van zuurstofbindende stoffen en de belasting van het oppervlaktewater is te vinden op StatLine (CBS).
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor
Omschrijving
De zuivering van het stedelijk afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties door verwijdering van stikstof en fosfor
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek
Berekeningswijze
Berekeningswijze gegevens Zuivering van stedelijk afvalwater en Factsheet Effluenten RWZI's
Basistabel
CBS-StatLine: Zuivering van afvalwater: procesgegevens afvalwaterbehandeling CBS-StatLine: Zuivering van stedelijk afvalwater per provincie en stroomgebied
Geografisch verdeling
Nederland, deelstroomgebied, landsdeel, provincie
Andere variabelen
Technische kenmerken (mate van defosfatering extra stikstofverwijdering, slibstabilisatie, slibontwatering), procesgegevens (aan- en afvoer van verontreinigingen, rendement, e.d.), afzet zuiveringsslib, energieverbruik en energieopwekking,
Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
Achtergrondliteratuur
Zie onder Berekeningswijze.Zie artikel Zeeuw, M. de en K.Baas (2010) Verwijdering van fosfaat en stikstof door rioolwaterzuiveringsinstallaties, 2008
Opmerking
Het influent is het bij de zuiveringsinstallatie aangevoerde afvalwater; het effluent is het gezuiverde afvalwater dat wordt geloosd op het oppervlaktewater.De gepresenteerde zuiveringsrendementen betreffen gewogen gemiddelden over alle typen rioolwaterzuiveringsinstallaties. Voor de cijfers tot halverwege de jaren tachtig geldt dat deze niet geheel vergelijkbaar zijn met latere jaren omdat destijds een kleiner deel van het afvalwater werd gezuiverd op de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Een gedeelte van het ingezamelde afvalwater werd nog ongezuiverd geloosd op het oppervlaktewater.
Betrouwbaarheidscodering
A (Integrale enquête)
Archief van deze indicator
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2021 (actuele versie , 27 mrt 2023 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2020 (v24 , 14 jun 2022 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2019 (v23 , 28 apr 2021 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2018 (v22 , 15 apr 2020 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2017 (v21 , 28 mrt 2019 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2016 (v20 , 07 mei 2018 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2015 (v19 , 01 mei 2017 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2014 (v18 , 13 apr 2016 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2013 (v17 , 18 mrt 2015 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2012 (v16 , 05 jun 2014 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2011 (v15 , 23 jul 2013 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2010 (v14 , 09 aug 2012 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2009 (v13 , 22 jun 2011 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2008 (v12 , 08 nov 2010 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2007 (v11 , 07 jul 2009 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2006 (v10 , 28 aug 2008 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2005 (v09 , 03 jul 2007 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2004 (v08 , 13 sep 2006 )
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2003 (v07 , 14 nov 2005 )
- Zuurstofbindende stoffen en nutriënten in afvalwater bij RWZI's, 1981-2003 (v06 , 27 apr 2005 )
- Zuurstofbindende stoffen en nutriënten in afvalwater bij RWZI's, 1981-2002 (v05 , 13 mei 2004 )
- Zuurstofbindende stoffen en nutriënten in afvalwater bij RWZI's, 1981-2001 (v04 , 27 mei 2003 )
- Zuurstofbindende stoffen en nutriënten in afvalwater bij RWZI's, 1981-2000 (v03 , 17 sep 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2010). Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2008 (indicator 0152, versie 12 , 8 november 2010 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
