Broeikasgasemissies in Nederland, 1990 - 2009
De uitstoot van broeikasgassen in 2009 ligt circa 7% procent onder het niveau van het basisjaar van het Kyoto Protocol. De uitstoot in 2009 is circa 3% lager dan in 2008. Dit komt vooral door de economische crisis.
Broeikasgasemissies circa 7% lager dan in het basisjaar voor het Kyoto Protocol
De uitstoot van broeikasgassen in Nederland, berekend volgens de IPCC-methode, lag in 2009 met 198 Mton CO2-equivalenten circa 7% onder het niveau van het basisjaar voor het Kyoto Protocol. Nederland moet zijn broeikasgasemissies in 2008-2012 met 6% hebben gereduceerd ten opzichte van het basisjaar. Het basisjaar voor de emissie van broeikasgassen is een optelling van de emissies van koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en distikstofoxide ofwel lachgas (N2O) in 1990 en die van de fluorhoudende gassen (F-gassen: HFK's, PFK's, SF6) in 1995. De emissie in het basisjaar is vastgesteld op 213 miljard kg CO2-equivalenten.
Ontwikkeling CO2-emissies
In de periode 1990-2004 nam de CO2-emissie jaarlijks met gemiddeld één procent toe door meer elektriciteitsgebruik en een toename van het personen- en goederenvervoer. Na 2004 daalde de CO2-emissie, met uitzondering van 2008. In 2009 nam de CO2-emissie met circa 3% af als gevolg van de economische recessie.
Ontwikkeling emissies van overige broeikasgassen
In 2009 zijn de emissies van de andere broeikasgassen (CH4, N2O en de F-gassen), met circa 47% afgenomen ten opzichte van het basisjaar.
- De CH4-emissie neemt sinds 1990 af. Belangrijkste reden is de afname van het storten van afval, wat leidt tot een lagere CH4-emissie uit stortplaatsen. Daarnaast nam de CH4 emissie vanuit de landbouw af door krimp van de veestapel. Vanaf 2007 nam de emissie van CH4 weer licht toe door een sterke toename van warmtekrachtinstallaties (wkk) in de glastuinbouw.
- De N2O-emissie nam sinds 1995 af doordat minder mest werd uitgereden en doordat minder kunstmest werd gebruikt. Daarnaast is in de afgelopen twee jaar de N2O-emissie van de industrie sterk gedaald door reductiemaatregelen bij de salpeterzuurfabrieken (een reductie van circa 5 Mton CO2-equivalenten sinds 2006).
- De emissies van F-gassen namen sinds 1998 af. Dit is grotendeels het gevolg van maatregelen in de industrie. Vanaf 2005 namen de emissies van de F-gassen weer licht toe door de verplichte vervanging van HCFK's door HFK's als koelmiddel.
Wijziging N2O-emissies uit landbouwbodems
Een aantal methodewijzigingen leidde recent tot aanpassing van de N2O- emissiecijfers uit landbouwbodems. Door de methodewijzigingen zijn de N2O- emissies in 1990 circa 0,6 Mton CO2-equivalenten lager en in 2008 zelfs 2,3 Mton CO2- equivalenten lager dan de vorige cijferreeks.
- De methodewijziging met het grootste effect is de toepassing van een voor Nederland specifieke uitspoelingsfractie (FRACleach). Voorheen werd de standaard waarde voor deze fractie uit de IPCC guidelines gebruikt van 0,3. Uit het model STONE dat de nitraatuitspoeling berekent, blijkt echter dat de fractie voor de Nederlandse situatie tussen de 0,14 en 0,12 ligt.
- Verder zijn er nieuwe emissiefactoren beschikbaar gekomen voor aanwending van dierlijke mest en kunstmest evenals voor beweiding (Velthof et al., 2010; Velthof en Mosquera, 2011).
- Tot slot zijn er enkele methodiekwijzigingen doorgevoerd met wat kleinere effecten: de emissie van NO wordt nu ook meegenomen in de berekening van de N2O-emissies en verder is er een nieuw model voor de berekening van ammoniakemissies met een geringer effect op de N2O- emissieberekening.
Doelen klimaatbeleid
De emissies van de broeikasgassen koolstofdioxide, methaan, lachgas en van de fluorhoudende gassen (HFK's, PFK's en SF6) zijn onderdeel van het Klimaatverdrag en het Kyoto Protocol van de Verenigde Naties. In het Kyoto Protocol zijn afspraken gemaakt over de reductie van de emissies van broeikasgassen, waaronder CO2.
Referenties
- Emissieregistratie (2011). Website Emissieregistratie. RIVM, Bilthoven, PBL, Den Haag/Bilthoven; CBS, Den Haag; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; AgentschapNL, Utrecht en TNO, Utrecht.
- PBL (2010). Kyotoverplichting 2008-2012 (webdocument 0001, versie 01, 26-08-2010) www.pbl.nl/balansvandeleefomgeving. PBL, Den Haag/Bilthoven.
- Velthof, G.L., J. Mosquera, J. Huis in 't Veld, E. Hummelink, 2010: Effect of manure application technique on nitrous oxide emission from agricultural soils. Wageningen UR, Livestock Research.
- Velthof, G.L. & Mosquera, J. (2011) Calculation of nitrous oxide emission from agriculture in the Netherlands. Update of emission factors and leaching fraction. Alterra report 2151, Wageningen, Alterra (in prep).
Relevante informatie
- Hernieuwbare elektriciteit
- Grootschalige luchtverontreiniging de "National Emission Ceilings": emissies, 1990 - 2021
- PBL, 2010. Balans van de Leefomgeving. Planbureau voor de Leefomgeving, Bilthoven
- Rijksoverheid.nl. Dossier Klimaatverandering.
- In het Klimaatverdrag en Kyoto Protocol heeft Nederland zich verplicht tot reductie van de uitstoot van broeikasgassen. Daartoe worden een aantal maatregelen uitgevoerd. Internationaal zijn ook eisen gesteld met betrekking tot monitoring en rapportage. De website www.broeikasgassen.nl geeft aan hoe Nederland de monitoring invult en geeft toegang tot de relevante rapporten.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Broeikasgasemissies in Nederland, 1990-2009, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, SenterNovem, TNO, Deltares).
Omschrijving
Nederlandse emissies van broeikasgassen (kooldioxide (CO2), methaan (CH4), distikstofoxide (N2O) en fluorhoudende gassen (HFK's, PFK's en SF6).
Verantwoordelijk instituut
Planbureau voor de Leefomgeving, auteur: Kees Peek
Berekeningswijze
De emissiecijfers voor de broeikasgassen zijn berekend volgens de IPCC-methode. Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website www.broeikasgassen.nl en Emissieregistratie
Basistabel
Alle data zijn opvraagbaar bij de Emissieregistratie.
Geografisch verdeling
Nederland
Verschijningsfrequentie
2x per jaar, in mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1. De hier gepresenteerde cijfers zijn de definitieve emissiecijfers voor de periode 1990-2009, zoals vastgesteld door de Emissieregistratie in december 2010.
Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten en begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst
IPCC (2001). Good Practice Guidance and Uncertainty Management in National Greenhouse Gas Inventories. Intergovernmental Panel on Climate Change, Bracknell, UK.
Opmerking
De emissiecijfers voor de broeikasgassen zijn berekend volgens de IPCC-methode. Zie Verschillen tussen CO2-emissietotalen verklaard, 1990-2021, voor een toelichting op de IPCC-emissies.
Betrouwbaarheid
De emissies van broeikasgassen kunnen niet exact worden gemeten of berekend. Onzekerheden zijn daarom onvermijdelijk. Het PBL schat de onzekerheid in de jaarlijkse totale broeikasgasemissie op circa 5%. Dit is geschat op basis van informatie van emissie-experts in een eenvoudige analyse van de onzekerheid (volgens de zogenaamde IPCC-tier 1 methode). De onzekerheid in de emissietrend tussen het basisjaar (1990/1995) en 2009 werd geschat op circa 3%-punt. In het afgesproken boekhoudkundige systeem onder het Kyoto Protocol worden emissies bepaald op een van tevoren afgesproken manier en wordt een Partij daarop uiteindelijk ook afgerekend. Met de hiervoor genoemde onzekerheden in de emissiecijfers wordt in dat boekhoudkundige systeem geen rekening gehouden. Voor meer informatie over onzekerheden in emissies zie:
Onzekerheden emissies naar lucht.
Archief van deze indicator
- Emissies broeikasgassen, 1990-2021 (actuele versie , 14 feb 2023 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2020 (v40 , 01 feb 2022 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2020 (v39 , 31 aug 2021 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2019 (v38 , 15 feb 2021 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2019 (v37 , 12 mei 2020 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2018 (v36 , 21 feb 2020 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2018 (v35 , 10 sep 2019 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2017 (v34 , 25 jan 2019 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2017 (v33 , 22 okt 2018 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2017 (v33 , 22 okt 2018 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2016 (v32 , 05 jul 2018 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2016 (v31 , 04 sep 2017 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2015 (v30 , 25 apr 2017 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2015 (v29 , 05 sep 2016 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2014 (v28 , 04 apr 2016 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2014 (v27 , 31 aug 2015 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2013 (v26 , 31 mrt 2015 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2013 (v25 , 15 okt 2014 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2012 (v24 , 16 apr 2014 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2012 (v23 , 09 sep 2013 )
- Emissies broeikasgassen, 1990-2011 (v22 , 26 mrt 2013 )
- Emissies broeikasgassen, 1990 - 2011 (v21 , 27 aug 2012 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990 - 2010 (v19 , 21 feb 2012 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990 - 2010 (v18 , 22 aug 2011 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990 - 2009 (v17 , 23 feb 2011 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990 - 2009 (v16 , 08 sep 2010 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990-2008 (v15 , 09 sep 2009 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990-2007 (v14 , 19 mei 2009 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990-2007 (v13 , 03 sep 2008 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990-2006 (v12 , 04 jun 2008 )
- Broeikasgasemissies in Nederland, 1990-2006 (v11 , 07 aug 2007 )
- Emissie broeikasgassen in Nederland, 1990-2005 (v10 , 15 mrt 2007 )
- Emissie broeikasgassen in Nederland, 1990-2005 (v09 , 01 sep 2006 )
- Emissie broeikasgassen in Nederland volgens IPCC, 1990-2004 (v08 , 02 jun 2006 )
- Emissie broeikasgassen in Nederland volgens IPCC, 1990-2003 (v07 , 10 mei 2005 )
- Emissie broeikasgassen in Nederland, 1990-2003 (v06 , 18 feb 2005 )
- Emissie broeikasgassen in Nederland, 1990-2002 (v05 , 07 mei 2004 )
- Emissie broeikasgassen in Nederland, 1990-2002 (v04 , 20 okt 2003 )
- Emissie broeikasgassen, 1990-2001 (v03 , 02 okt 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2011). Broeikasgasemissies in Nederland, 1990 - 2009 (indicator 0165, versie 17 , 23 februari 2011 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.