Afzet van chemische bestrijdingsmiddelen in de landbouw, 1985-2005

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

De aanvankelijke daling in de afzet van bestrijdingsmiddelen voor gebruik in de landbouw is vrijwel tot stilstand gekomen. De laatste jaren is de totale afzet vrij stabiel. Fluctuaties in de afzetcijfers worden, afgezien van seizoensinvloeden, de laatste jaren meer bepaald door wijzigingen in de toelating van enkele stoffen dan door een structurele wijziging in het gebruik.

  1985199019952000200320042005
         
  1 000 kg actieve stof    
        
Totaal21 00318 83710 9229 6447 8689 0719 309
         
Insecticiden634731495260216200176
Carbamaten749311368353436
Organische fosforverbindingen3034472531411004844
w.o.Dichloorvos73841000.
 Dimethoaat32795743353127
 Parathion-ethyl11010747800.
Overige insecticiden257191129518111896
         
Fungiciden4 3634 1433 9914 4603 2304 1764 181
Captan en verwante verbindingen606434709380434452463
Dithiocarbamaten2 4532 4362 0262 2421 6402 3882 352
w.o.Mancozeb..8881 6079011 9332 028
 Maneb1 9911 383861338191156122
Nitro-verbindingen1919160237196184185
Pyrimidine-verbindingen38823214910989
Carbamaten..6629545103105
Overige fungiciden..8811 2969061 0411 068
         
Herbiciden3 9783 4673 0702 6052 2102 4432 482
Dinitroalkylfenolen6153801510000
Fenoxycarbonzuren756708414398402509461
Triazinen en triazinonen630499412288182149146
Ureumverbindingen306378349230201200232
Aminofosfonaten..344613451556619
Overige herbiciden..1 4001 0769741 0291 024
         
Grondontsmettingsmiddelen10 7848 9372 3741 4021 2171 1711 368
        
Overige middelen1 2441 5599929179951 1811 102
w.o.Minerale olie9311 237764748777839854
         
Bron: Nefyto.CBS/MNC/aug06/0015

Totale afzet in 2005 iets toegenomen

In het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw is de totale afzet van chemische bestrijdingsmiddelen fors afgenomen. Dit komt vooral door de gebruiksreductie van grondontsmettingsmiddelen. Deze daling heeft zich de laatste tien jaar niet duidelijk voortgezet. In 2005 is de totale afzet weer iets hoger dan in 2004.
Per hoofdgroep is het beeld genuanceerder en vooral de jaarlijkse fluctuaties in het gebruik van fungiciden en in mindere mate herbiciden vallen op. De laatste jaren is de afzet per hoofdgroep vrij stabiel. De uitzondering hierop zijn de insecticiden want over het gehele beschouwde tijdsvak is hier sprake van een dalende trend in het gebruik, die zelfs doorzet in 2005. Hier staat weer tegenover dat er voor minerale olie, na een aanvankelijke daling, sprake is van een stijgende trend sinds 2000.
De afzetcijfers zijn inclusief de afzet voor particulier gebruik en voor toepassing in openbaar groen. Schattingen wijzen uit dat dit gebruik maximaal 2% van de afzet van Nefyto omvat, voornamelijk in de vorm van herbiciden.

Het weer en akkerbouwareaal bepalen afzet fungiciden

De groei in 2004 van de afzet van fungiciden valt te verklaren uit enerzijds een forse toename in het areaal aardappelen en uien en anderzijds uit het natte najaar waardoor de ziektedruk toenam.
In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat de afzet van fungiciden nogal schommelt doordat zij voor een belangrijk deel wordt bepaald door de weersomstandigheden tijdens het teeltseizoen. Droge warme zomers zoals die van 2003 leiden tot een lager gebruik. Ook het sterk wisselende toelatingsbeleid ten aanzien van enkele veel gebruikte fungiciden in aardappelen beïnvloedt de afzetcijfers van vooral de laatste jaren. Het gaat daarbij vooral om het afwisselend verbieden en dan weer toelaten van de stoffen mancozeb, maneb (dithiocarbamaten) en chloorthalonil ("overige fungiciden"). De afzetcijfers van de groep carbamaten fluctueert alleen omdat chloorthalonil in aardappelen hoofdzakelijk wordt toegepast in combinatie met een carbamaat.

Bronnen

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven
-
Omschrijving
-
Verantwoordelijk instituut
-
Berekeningswijze
-
Basistabel
-
Geografische verdeling
-
Verschijningsfrequentie
-
Opmerking
De afzetcijfers in tonnen actieve of werkzame stof geven geen inzicht in de precieze omvang van het gebruik, maar zijn wel geschikt om gebruiksontwikkelingen af te leiden. Omdat circa 70% van de afzet bestemd is voor toepassing in een beperkt aantal grote akkerbouwgewassen geeft de tabel geen inzicht in mogelijke verschuivingen in de afzet ten behoeve van het gebruik in kleinere tuinbouwgewassen. De Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto) is de brancheorganisatie van de Nederlandse gewasbeschermingsmiddelenindustrie. Bij Nefyto zijn bedrijven aangesloten, die in Nederland gewasbeschermingsmiddelen op de markt brengen. Nefyto registreert de afzetgegevens bij haar leden en maakt deze sinds 1985 jaarlijks bekend. Afgezien van totalen voor hoofdgroepen als fungiciden e.d. worden per hoofdgroep ook afzetgegevens verstrekt per chemische groep en voor een beperkt aantal reeds lang op de markt zijnde werkzame stoffen zoals maneb. Juist de meer gedetailleerde niveaus zijn het meest geschikt om ontwikkelingen af te leiden, zoals bijvoorbeeld het dalende gebruik van organische fosforverbindingen bij insecticiden. Niet alle beschikbare informatie is in de tabel opgenomen. Zo wordt, om nog een voorbeeld te geven, ook de afzet voor slakkenbestrijding door Nefyto apart vermeld. Aangezien niet alle afzet in Nederland door Nefyto georganiseerd is, is de overheid voor haar beleidsmonitoring in de jaren negentig de overige afzet gaan registreren, aanvankelijk onder de Regeling Administratievoorschriften Bestrijdingsmiddelen en tegenwoordig onder de Regeling Administratievoorschriften Gewasbeschermingsmiddelen (RAG). De RAG-cijfers worden uitsluitend gepubliceerd per hoofdgroep (zie: CBS, 2006), terwijl de afzet per toelatingsnummer en dus ook werkzame stof in principe bekend is. De Nefyto-gegevens omvatten de laatste jaren circa 85% van de totale afzet van bestrijdingsmiddelen in de landbouw volgens RAG.
Betrouwbaarheidscodering
-

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
24
Bekijk meer Bekijk minder

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Afzet van chemische bestrijdingsmiddelen in de landbouw, 1985-2005 (indicator 0015, versie 07,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.