Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw, 1985-2008

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

De afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen voor gebruik in de landbouw is in 2007 en 2008 toegenomen ten opzichte van de jaren ervoor. Ten opzichte van 1985 is de afzet gehalveerd en zit daarmee weer op het niveau van 1995.


Door het aanklikken van "download figuurdata" onder aan de grafieken kan een tabel worden opgeroepen met meer detailgegevens (onder andere een uitgebreider aantal chemische groepen en een aantal werkzame stoffen).

Totale afzet in 2008 iets lager dan in 2007

In het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw is de afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw fors afgenomen. Dit komt vooral door de reductie in het gebruik van grondontsmettingsmiddelen.
De daling van de totale afzet heeft zich de laatste tien jaar niet duidelijk voortgezet. In 2007 en 2008 is de totale afzet zelfs weer hoger dan in 2006. Binnen de reeks 1985-2007 is de afzet in 2001 en 2003 het laagst.

Afzet per hoofdgroep

Per hoofdgroep vallen vooral de jaarlijkse fluctuaties in de afzet van fungiciden op. De afzet van herbiciden varieert ook jaarlijks, maar minder. De afzet van insecticiden daalt geleidelijk over vrijwel het gehele tijdvak. Bij grondontsmetting lijkt er sinds 2005 weer sprake van een toename. Bij 'overige middelen' (anno 2007 bijna uitsluitend de afzet van de actieve stof minerale olie) is er een stijgende trend sinds 2000.
Over 2008 zijn alleen afzetcijfers per hoofdgroep beschikbaar, zodat recente ontwikkelingen binnen de hoofdgroepen niet bekend zijn.

Fungiciden

De afzet van fungiciden schommelt nogal doordat zij voor een belangrijk deel wordt bepaald door het akkerbouwareaal en de weersomstandigheden tijdens het teeltseizoen. Droge warme zomers leiden tot een lager gebruik, natte koude zomers juist tot een hoger gebruik.
Ruim de helft van de afzet aan fungiciden bestaat uit dithiocarbamaten. Van deze chemische groep is de afzet van maneb sinds 1985 zeer sterk afgenomen, terwijl de afzet van mancozeb sinds 1995 juist is toegenomen. De afzet van captan blijft door de jaren heen stabiel.

Herbiciden

De afzet van herbiciden fluctueert eveneens, maar minder dan de fungiciden. Hier valt de geleidelijk stijgende afzet van aminofosfonaten op. De afzet van fenoxycarbonzuren is de afgelopen 10 jaar vrij stabiel, waarbij de afzet van MCPA in 2004 en 2006 hoog was ten opzichte van de andere jaren.

Insecticiden

De afzet van insecticiden daalt geleidelijk tot 2006 maar neemt in 2007 en 2008 weer iets toe. De daling van de afzet van organische fosforverbindingen zet in 2007 wel door, evenals de daling van de afzet van carbamaten. Gegevens over deze chemische groepen voor 2008 ontbreken.

Afzet voor niet-landbouwkundige toepassingen

De cijfers zijn inclusief de afzet voor particulier gebruik en voor toepassing in openbaar groen. Schattingen op basis van andere bronnen wijzen uit dat dit gebruik maximaal 2 procent van de hier gepresenteerde afzetcijfers omvat, voornamelijk in de vorm van herbiciden.

Relatie afzet en gebruik

Door voorraadvorming bij handel en gebruikers en doordat ook andere bedrijven actief zijn op de Nederlandse markt geven de afzetcijfers van Nefyto geen inzicht in de precieze omvang van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Mits behoedzaam gebruikt zijn zij wel geschikt om gebruiksontwikkelingen af te leiden. Mogelijk is de afzetontwikkeling per chemische groep het meest geschikt om structurele ontwikkelingen af te leiden.

Relevantie

De afzetcijfers worden in de Nationale Milieu Indicator (Alterra, 2008) gebruikt om de voortgang van het beleid, beschreven in de Nota Duurzame gewasbescherming, te bepalen.
De cijfers geven de gezamenlijke afzet van alle in de Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto) deelnemende bedrijven op de Nederlandse markt. Nefyto is de brancheorganisatie van de Nederlandse gewasbeschermingsmiddelenindustrie. De Nefyto-gegevens omvatten de laatste jaren circa 90 procent van de totale afzet van gewasbeschermingsmiddelen.
Uit de afzetgegevens kan geen informatie worden afgeleid over het exacte aandeel landbouw, het aandeel van een bepaalde sector van de land- en tuinbouw en het aandeel van een bepaald gewas. Hiervoor is informatie uit andere bronnen nodig.

Bronnen

  • Alterra (2008). Nationale Milieu Indicator. Alterra, Wageningen en RIVM, Bilthoven.
  • Nefyto (2009). Afzetcijfers. Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie, Den Haag.
  • CBS (2009). Afzet van chemische bestrijdingsmiddelen voor landbouwkundig gebruik. In: Statistisch Jaarboek 2009, p. 177, tabel 13.23.
  • PD (2007). Afzetgegevens van gewasbeschermingsmiddelen middels de RAG. Plantenziektenkundige Dienst, Wageningen.

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw
Omschrijving
Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen volgens de Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto), uitgedrukt in 1000 kg actieve stof. De gegevens zijn verdeeld naar hoofdgroep (insecticiden, fungiciden, herbiciden, grondontsmettingsmiddelen, overig), chemische groep en werkzame stof (zoals maneb en isoproturon). De cijfers omvatten vooral de afzet naar de landbouw.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van gegevens van de Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto).
Berekeningswijze
Door de Stichting Fytostat worden afzetgegevens verzameld bij alle bij Nefyto aangesloten bedrijven die in Nederland gewasbeschermingsmiddelen op de markt brengen. De jaaropgaven worden na invoer door de deelnemende bedrijven gecontroleerd en eventuele dubbeltellingen worden door Fytostat en/of Plantenziektenkundige Dienst uit het bestand verwijderd (PD-rapport, 2007, blz. 16,17).
Basistabel
-
Geografische verdeling
Nederland
Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
Achtergrondliteratuur
Nefyto (2009). Afzetcijfers. Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie, Den Haag.
Opmerking
Aangezien door Nefyto niet alle afzet in Nederland waargenomen wordt, is de overheid voor haar beleidsmonitoring in de jaren negentig de overige afzet gaan registreren onder de Regeling Administratievoorschriften Gewasbeschermingsmiddelen (RAG). De RAG-cijfers worden uitsluitend gepubliceerd per hoofdgroep (zie: CBS, 2009). De Nefyto-gegevens omvatten de laatste jaren circa 90 procent van de totale afzet van gewasbeschermingsmiddelen.
Betrouwbaarheidscodering
A (integrale gegevensverzameling)

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
24
Bekijk meer Bekijk minder

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw, 1985-2008 (indicator 0015, versie 10,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.