Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de land- en tuinbouw, 1985-2011
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen voor gebruik in de land- en tuinbouw is in 2011 met bijna 15 procent gestegen ten opzichte van 2010. Ten opzichte van 1985 is de afzet met 51 procent afgenomen.
Aanklikken van "download figuurdata" onder aan de grafieken roept een tabel op met meer detailgegevens (onder andere een uitgebreider aantal chemische groepen en een aantal werkzame stoffen). Voor de jaren 2008 tot en met 2011 zijn alleen gegevens beschikbaar van de hoofdgroepen.
Algemene ontwikkeling
In het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw is de afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw fors afgenomen. Dit komt vooral door de reductie in het gebruik van grondontsmettingsmiddelen.
De daling van de totale afzet heeft zich de laatste tien jaar niet duidelijk voortgezet. Binnen de reeks 1985-2011 is de afzet in 2001 en 2003 het laagst. Sinds 2005 schommelt de jaarlijkse afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen rond de 10 miljoen kg actieve stof. De afzet in 2011 is met bijna 15 procent toegenomen ten opzichte van 2010.
Afzet per hoofdgroep
Per hoofdgroep vallen vooral de jaarlijkse fluctuaties in de afzet van fungiciden op. De afzet van herbiciden varieert ook jaarlijks, maar minder. De afzet van insecticiden daalt geleidelijk over de periode tot 2000 en stabiliseert zich daarna op een niveau van rond 0,2 miljoen kg actieve stof per jaar. De afzet van 'overige middelen' (voornamelijk de afzet van grondontsmettingsmiddelen en minerale olie) is tussen 1985 en 2001 met 85 procent gedaald, maar daarna is er weer een duidelijk stijgende trend. In 2011 is de afzet overige middelen weer ruim 85 procent hoger dan in 2001.
Voor de jaren 2008 tot en met 2011 zijn alleen afzetcijfers voor de hoofdgroepen insecticiden, fungiciden, herbiciden en "overige middelen" beschikbaar, zodat recente ontwikkelingen binnen de hoofdgroepen niet bekend zijn.
Fungiciden
De afzet van fungiciden schommelt nogal doordat zij voor een belangrijk deel wordt bepaald door het akkerbouwareaal en de weersomstandigheden tijdens het teeltseizoen. Droge warme zomers leiden tot een lager gebruik, natte koude zomers juist tot een hoger gebruik.
Ruim de helft van de afzet aan fungiciden bestaat uit dithiocarbamaten. Van deze chemische groep is de afzet van maneb sinds 1985 zeer sterk afgenomen, terwijl de afzet van mancozeb sinds 1995 juist is toegenomen. De afzet van captan blijft door de jaren heen stabiel.
Herbiciden
De afzet van herbiciden fluctueert eveneens, maar minder dan de fungiciden. Hier valt de geleidelijk stijgende afzet van aminofosfonaten op. De afzet van fenoxycarbonzuren is de afgelopen 10 jaar vrij stabiel, waarbij de afzet van MCPA in 2004 en 2006 hoog was ten opzichte van de andere jaren.
Afzet voor niet-landbouwkundige toepassingen
De cijfers zijn inclusief de afzet voor particulier gebruik en voor toepassing in openbaar groen. Schattingen op basis van andere bronnen wijzen uit dat dit gebruik maximaal 2 procent van de hier gepresenteerde afzetcijfers omvat, voornamelijk in de vorm van herbiciden.
- Verkoop van bestrijdingsmiddelen door de detailhandel aan particulieren, 2004
- Bestrijdingsmiddelengebruik door de overheid
Relatie afzet en gebruik
Door voorraadvorming bij handel en gebruikers en doordat ook andere bedrijven actief zijn op de Nederlandse markt geven de afzetcijfers van Nefyto geen inzicht in de precieze omvang van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Mits behoedzaam gebruikt zijn zij wel geschikt om gebruiksontwikkelingen af te leiden. Mogelijk is de afzetontwikkeling per chemische groep het meest geschikt om structurele ontwikkelingen af te leiden.
Relevantie
De afzetcijfers worden in de Nationale Milieu Indicator (Alterra, 2008) gebruikt om de voortgang van het beleid, beschreven in de Nota Duurzame gewasbescherming (LNV, 2004), te bepalen.
De cijfers geven de gezamenlijke afzet van alle in de Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto) deelnemende bedrijven op de Nederlandse markt. Nefyto is de brancheorganisatie van de Nederlandse gewasbeschermingsmiddelenindustrie. De Nefyto-gegevens omvatten de laatste jaren circa 95 procent van de totale afzet van gewasbeschermingsmiddelen.
Uit de afzetgegevens kan geen informatie worden afgeleid over het exacte aandeel landbouw, het aandeel van een bepaalde sector van de land- en tuinbouw en het aandeel van een bepaald gewas. Hiervoor is informatie uit andere bronnen nodig.
Bronnen
- Alterra (2008). Nationale Milieu Indicator. Alterra, Wageningen en RIVM, Bilthoven.
- CBS (2010). Afzet van chemische bestrijdingsmiddelen voor landbouwkundig gebruik. In: Statistisch Jaarboek 2010, p. 236, tabel 16.23.
- LNV (2004). Nota Duurzame gewasbescherming; beleid voor gewasbescherming tot 2010. Ministerie van LNV, Den Haag.
- Nefyto (2012). Afzetcijfers. Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie, Den Haag.
- NVWA (2011). Afzet gewasbeschermingsmiddelen in Nederland. Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit, Ministerie van ELI, Den Haag.
- PD (2007). Afzetgegevens van gewasbeschermingsmiddelen middels de RAG. Plantenziektenkundige Dienst, Wageningen.
Relevante informatie
- Gegevens over de afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen over de laatste jaren zijn te vinden op de website van de Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie Nefyto.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw
- Omschrijving
- Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen volgens de Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto), uitgedrukt in miljoen kg actieve stof. De gegevens zijn verdeeld naar hoofdgroep (insecticiden, fungiciden, herbiciden, overige middelen), chemische groep en werkzame stof (zoals maneb en isoproturon). De cijfers omvatten vooral de afzet naar de landbouw. Over de jaren 2008 tot en met 2011 zijn alleen afzetcijfers voor de hoofdgroepen insecticiden, fungiciden, herbiciden en "overige middelen" beschikbaar.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van gegevens van de Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto).
- Berekeningswijze
- Door de Stichting Fytostat worden afzetgegevens verzameld bij alle bij Nefyto aangesloten bedrijven die in Nederland gewasbeschermingsmiddelen op de markt brengen. De jaaropgaven worden na invoer door de deelnemende bedrijven gecontroleerd en eventuele dubbeltellingen worden door Fytostat en/of Plantenziektenkundige Dienst uit het bestand verwijderd (PD-rapport, 2007, blz. 16,17).
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Nefyto (2012). Afzetcijfers. Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie, Den Haag.
- Opmerking
- Aangezien door Nefyto niet alle afzet in Nederland waargenomen wordt, is de overheid voor haar beleidsmonitoring in de jaren negentig de overige afzet gaan registreren onder de Regeling Administratievoorschriften Gewasbeschermingsmiddelen (RAG). De RAG-cijfers (nu art. 7.2 regeling gewasbeschermingsmiddelen en Biociden) worden uitsluitend gepubliceerd per hoofdgroep (zie: CBS, 2010). De Nefyto-gegevens omvatten de laatste jaren circa 95 procent van de totale afzet van gewasbeschermingsmiddelen.
- Betrouwbaarheidscodering
- A (integrale gegevensverzameling)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de land- en tuinbouw, 1985-2011 (indicator 0015, versie 13,
