Biologische waterkwaliteit KRW, 2015
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De meeste waterlichamen voldoen niet aan de gewenste biologische kwaliteit in de KRW beoordeling. De biologische kwaliteit wordt beoordeeld met de maatlatten voor algen, waterplanten, vissen en macrofauna.
Bekijk ook de interactieve kaart voor de waterkwaliteit.
Biologische waterkwaliteit onvoldoende
- De biologische kwaliteit van het oppervlaktewater is bij 34 van de 711 waterlichamen goed. Bij alle andere waterlichamen is de biologische kwaliteit onvoldoende. De biologische kwaliteit is het belangrijkste onderdeel van de kwaliteitsbeoordeling van de KRW voor de ecologische toestand. Deze resultaten zijn gebaseerd op definitieve rapportage voor de stroomgebiedsbeheerplannen 2016-2021. De eerste rapportage was in 2009 en de volgende rapportage is in 2021. In de stroomgebiedbeheerplannen voor de KRW hebben het rijk, de waterschappen, provincies en gemeenten aangegeven welke maatregelen zij gaan treffen om de kwaliteit van het water te verbeteren.
Biologische waterkwaliteit verbetert langzaam
De biologische waterkwaliteit verbetert maar heel langzaam. 5% van de waterlichamen heeft nu een goede kwaliteit, dat was in 2009 3%. Het percentage waterlichamen met een goede beoordeling van de vier maatlatten zijn 4 tot 13 procentpunt verbeterd in 2015 ten opzichte van 2009. Deze verbetering komt zowel doordat sommige beoordelingsmethoden zijn aangepast als doordat de biologische kwaliteit is verbeterd.
Uit langdurige trendreeksen van de kwaliteit van macrofauna en waterplanten blijkt dat in de laatste 20 jaar de kwaliteit gemiddeld 5 procentpunt is verbeterd. De effecten van vermesting van het oppervlaktewater komen het beste tot uiting in de maatlat voor algen. De inrichting en het beheer van het water zijn het sterkst gekoppeld aan de beoordeling van macrofauna en vissen.
- Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1990 - 2020
- Natuurkwaliteit van waterplanten in oppervlaktewater, 1990 - 2020
- Vermesting in meren en plassen, 1980 - 2014
- Vermesting van oppervlaktewater, 1990 - 2021
- Vermesting in grote rivieren, 1970-2014
Belangrijke oorzaken
De belangrijkste oorzaken voor de matige tot slechte biologische kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater zijn:
- vermesting met de nutriënten stikstof en fosfor. Deze zorgen voor algengroei.
- een onnatuurlijke inrichting van het water. De meeste beken zijn recht getrokken en hebben een strakke oever met weinig natuurlijke habitats voor planten en dieren. De meeste meren en kanalen hebben een harde oever van steen, waardoor het oeverecosysteem nauwelijks tot ontwikkeling komt. Het waterpeil is vrijwel altijd een vastgesteld peil, wat de natuurlijke dynamiek beperkt.
- versnippering door de aanwezigheid van gemalen en stuwen. Vissen kunnen nauwelijks migreren. Vispassages worden aangelegd om dit te verbeteren.
- bestrijdingsmiddelen zorgen voor sterfte, vooral door piekbelasting kan een grote sterfte van macrofauna optreden.
Bronnen
- Helpdesk Water (Kaderrichtlijn Water)
- Rijkswaterstaat
- Evers, C.H.M., Knoben, R.A.E., Herpen, F.C.J.v., 2012. Omschrijving MEP en maatlatten voor sloten en kanalen voor de Kaderrichtlijn Water 2015-2021. Stowa, Amersfoort.
- Molen, D.T.v.d., Pot, R., Evers, C.H.M., Nieuwerburgh, L.L.J.v., 2012. Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water 2015-2021. Stowa, Amersfoort.
- IenM, 2009. Stroomgebiedbeheerplan. Rijndelta. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
- IenM, 2009. Stroomgebiedbeheerplan. Maas. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
- IenM, 2009. Stroomgebiedbeheerplan. Schelde. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
- IenM, 2009. Stroomgebiedbeheerplan. Eems. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
- Gaalen, F. W. van et al. (2016), Waterkwaliteit nu en in de toekomst. Eindrapportage ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water, Den Haag: PBL.
- Puijenbroek, P. van (2014), De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater beoordeeld volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW), PBL, Den Haag.
- Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA)
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Biologische kwaliteit van het oppervlaktewater in de KRW
- Omschrijving
- De beoordeling van de biologische kwaliteit van de KRW voor het Nederlandse oppervlaktewater.
- Verantwoordelijk instituut
- PBL, auteur Peter van Puijenbroek
- Berekeningswijze
- Beoordeling conform de KRW maatlatten systematiek. Zie bij referenties van Stowa, 2012.
- Basistabel
- Beoordeling van de waterlichamen voor alle maatlatten. Definitieve resultaten afkomstig van http://www.waterkwaliteitsportaal.nl/, data gedownload november 2015
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- Eens per 6 jaar wordt gerapporteerd.
- Achtergrondliteratuur
- -IenM, 2015. Stroomgebiedbeheerplan. Rijndelta. Ministerie van Infrastructuur en Milieu
-IenM, 2015. Stroomgebiedbeheerplan. Maas. Ministerie van Infrastructuur en Milieu
-IenM, 2015. Stroomgebiedbeheerplan. Schelde. Ministerie van Infrastructuur en Milieu
-IenM, 2015. Stroomgebiedbeheerplan. Eems. Ministerie van Infrastructuur en Milieu
-Gaalen, F. W. van et al. (2016), Waterkwaliteit nu en in de toekomst. Eindrapportage ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water, Den Haag: PBL.
-Puijenbroek, P. J. T. M. van, P. Cleij, en H. Visser. 2014. Aggregated indices for trends in eutrophication of different types of fresh water in the Netherlands. Ecological Indicators 36:456-462.
-Puijenbroek, P. J. T. M. van, C. H. M. Evers, en F. W. van Gaalen. 2015. Evaluation of Water Framework Directive metrics to analyse trends in water quality in the Netherlands. Sustainability of Water Quality and Ecology 6:40-47.
-Puijenbroek, P. van, 2014. De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater beoordeeld volgens de KRW. De KRW beoordeling uitgesplitst naar verklarende overzichten. PBL rapport 1355 - Betrouwbaarheidscodering
- Dit zijn de resultaten van de Stroomgebiedbeheerplannen.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Biologische waterkwaliteit KRW, 2015 (indicator 1420, versie 03,
