Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw, 1985-2006

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

De aanvankelijke daling in de afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen voor gebruik in de landbouw is vrijwel tot stilstand gekomen. De laatste jaren is de totale afzet vrij stabiel. Fluctuaties in de afzetcijfers worden, afgezien van seizoensinvloeden, de laatste jaren meer bepaald door wijzigingen in de toelating van enkele stoffen dan door een structurele wijziging in het gebruik.

  1985199019952000200420052006
         
  1 000 kg actieve stof    
        
Totaal21 00318 83710 9229 6449 0719 3099 411
         
Insecticiden634731495260200176173
Carbamaten749311368343627
Organische fosforverbindingen303447253141484447
w.o.Dimethoaat32795743312731
Overige insecticiden257191129511189699
         
Fungiciden4 3634 1433 9914 4604 1764 1813 980
Captan en verwante verbindingen606434709380452463462
w.o.Captan360370580246350389391
Dithiocarbamaten2 4532 4362 0262 2422 3882 3522 135
w.o.Mancozeb..8881 6071 9332 0281 885
 Maneb1 9911 38386133815612290
Nitro-verbindingen1919160237184185164
Pyrimidine-verbindingen38823214910899
Carbamaten..6629510310583
Overige fungiciden..8811 2961 0411 0681 127
         
Herbiciden3 9783 4673 0702 6052 4432 4822 533
Dinitroalkylfenolen6153801510000
Fenoxycarbonzuren756708414398509461486
w.o.MCPA.249203219326299329
 Mecoprop-P..166153132117112
Triazinen en triazinonen630499412288149146145
Ureumverbindingen306378349230200232209
w.o.Isoproturon.7285112135155121
Aminofosfonaten..344613556619613
Overige herbiciden..1 4001 0761 0291 0241 080
         
Grondontsmettingsmiddelen10 7848 9372 3741 4021 1711 3681 448
        
Overige middelen1 2441 5599929171 1811 1021 276
w.o.Minerale olie9311 2377647488398541 032
         
Bron: Nefyto.CBS/MNC/jun07/0015

Totale afzet in 2006 iets toegenomen

In het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw is de totale afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen fors afgenomen. Dit komt vooral door de reductie in het gebruik van grondontsmettingsmiddelen. Deze daling heeft zich de laatste tien jaar niet duidelijk voortgezet. In 2006 is de totale afzet weer iets hoger dan in 2005.
Per hoofdgroep is het beeld genuanceerder en vooral de jaarlijkse fluctuaties in het gebruik van fungiciden en in mindere mate herbiciden vallen op. De laatste jaren is de afzet per hoofdgroep vrij stabiel. De uitzondering hierop zijn de insecticiden, want over het gehele beschouwde tijdsvak is hier sprake van een dalende trend in het gebruik die doorzet in 2006. Hier staat weer tegenover dat er voor minerale olie, na een aanvankelijke daling, sprake is van een stijgende trend sinds 2000. Ook bij grondontsmetting lijkt sinds 2004 sprake van een toename.
De afzetcijfers zijn inclusief de afzet voor particulier gebruik en voor toepassing in openbaar groen. Schattingen wijzen uit dat dit gebruik maximaal 2% van de afzet van Nefyto omvat, voornamelijk in de vorm van herbiciden.

Het weer en akkerbouwareaal bepalen afzet fungiciden

In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat de afzet van fungiciden nogal schommelt doordat zij voor een belangrijk deel wordt bepaald door de weersomstandigheden tijdens het teeltseizoen. Droge warme zomers leiden tot een lager gebruik. Ook het sterk wisselende toelatingsbeleid ten aanzien van enkele veel gebruikte fungiciden in aardappelen beïnvloedt de afzetcijfers van vooral de laatste jaren. Het gaat daarbij vooral om het afwisselend verbieden en dan weer toelaten van de stoffen mancozeb, maneb (dithiocarbamaten) en chloorthalonil ("overige fungiciden"). De afzetcijfers van de groep carbamaten fluctueert alleen omdat chloorthalonil in aardappelen hoofdzakelijk wordt toegepast in combinatie met een carbamaat.

Bronnen

Technische toelichting

Naam van het gegeven
-
Omschrijving
-
Verantwoordelijk instituut
-
Berekeningswijze
-
Basistabel
-
Geografische verdeling
-
Verschijningsfrequentie
-
Opmerking
De afzetcijfers in tonnen actieve of werkzame stof geven geen inzicht in de precieze omvang van het gebruik, maar zijn wel geschikt om gebruiksontwikkelingen af te leiden. Omdat circa 70% van de afzet bestemd is voor toepassing in een beperkt aantal grote akkerbouwgewassen geeft de tabel geen inzicht in mogelijke verschuivingen in de afzet ten behoeve van het gebruik in kleinere tuinbouwgewassen. De Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto) is de brancheorganisatie van de Nederlandse gewasbeschermingsmiddelenindustrie. Bij Nefyto zijn bedrijven aangesloten, die in Nederland gewasbeschermingsmiddelen op de markt brengen. Nefyto registreert de afzetgegevens bij haar leden en maakt deze sinds 1985 jaarlijks bekend. Afgezien van totalen voor hoofdgroepen als fungiciden e.d. worden per hoofdgroep ook afzetgegevens verstrekt per chemische groep en voor een beperkt aantal reeds lang op de markt zijnde werkzame stoffen, zoals maneb, isoproturon, etc. Juist de meer gedetailleerde niveaus zijn het meest geschikt om ontwikkelingen af te leiden, zoals bijvoorbeeld het dalende gebruik van organische fosforverbindingen bij insecticiden. Niet alle beschikbare informatie is in de tabel opgenomen. Zo wordt, om nog een voorbeeld te geven, ook de afzet voor slakkenbestrijding door Nefyto apart vermeld. Aangezien niet alle afzet in Nederland door Nefyto waargenomen wordt, is de overheid voor haar beleidsmonitoring in de jaren negentig de overige afzet gaan registreren, aanvankelijk onder de Regeling Administratievoorschriften Bestrijdingsmiddelen en tegenwoordig onder de Regeling Administratievoorschriften Gewasbeschermingsmiddelen (RAG). De RAG-cijfers worden uitsluitend gepubliceerd per hoofdgroep (zie: CBS, 2007), terwijl de afzet per toelatingsnummer en dus ook werkzame stof in principe bekend is. De Nefyto-gegevens omvatten de laatste jaren circa 85% van de totale afzet van gewasbeschermingsmiddelen volgens RAG.
Betrouwbaarheidscodering
-

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
24
Bekijk meer Bekijk minder

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw, 1985-2006 (indicator 0015, versie 08,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.