Veranderingen bodemgebruik, 1979 - 2008
Tussen 1979 en 2008 is de oppervlakte verkeersterrein, bebouwd terrein en semi-bebouwd terrein (rode ruimte) in Nederland toegenomen en de oppervlakte recreatie-, agrarisch-, natuurlijk terrein en bos (groene ruimte) afgenomen. De afname van de groene ruimte wordt veroorzaakt door de afname van agrarisch terrein.
| Bodemgebruik in Nederland, 1979 - 2008 | |||||||||
| 1979 | 1993 | 1996 | 1996 | 2000 | 2003 | 2006 | 2008 | ||
| herzien1) | |||||||||
| km2 | |||||||||
| Totaal | 37 283 | 41 028 | 41 526 | 41 526 | 41 528 | 41 528 | 41 543 | 41 543 | |
| Verkeersterrein 1) | 1 263 | 1 331 | 1 340 | 1 125 | 1 130 | 1 147 | 1 160 | 1 171 | |
| w.o. | spoorterrein 1) | 101 | 101 | 99 | 91 | 88 | 84 | 85 | 86 |
| wegverkeersterrein 1) | 927 | 1 096 | 1 132 | 1 008 | 1 016 | 1 040 | 1 050 | 1 061 | |
| Bebouwd terrein1) | 2 674 | 3 027 | 3 150 | 3 048 | 3 183 | 3 289 | 3 379 | 3 449 | |
| w.v. | woonterrein | 1 935 | 2 168 | 2 242 | 2 138 | 2 211 | 2 239 | 2 278 | 2 301 |
| bedrijventerrein 1) | 443 | 526 | 567 | 600 | 659 | 711 | 755 | 786 | |
| overig bebouwd terrein | 296 | 333 | 341 | 311 | 312 | 339 | 346 | 362 | |
| Semi-bebouwd terrein | 531 | 440 | 436 | 378 | 486 | 506 | 528 | 514 | |
| w.o. | delfstofwinplaats 1) | 70 | 66 | 51 | 31 | 32 | 31 | 31 | 29 |
| bouwterrein | 341 | 237 | 235 | 217 | 327 | 349 | 376 | 368 | |
| Recreatieterrein 1) | 675 | 809 | 827 | 862 | 889 | 937 | 963 | 977 | |
| Agrarisch terrein | 24 252 | 23 755 | 23 508 | 23 604 | 23 260 | 23 037 | 22 858 | 22 758 | |
| w.o. | terrein voor glastuinbouw | 137 | 142 | 143 | 139 | 150 | 157 | 162 | 168 |
| Bos en open natuurlijk terrein | 4 543 | 4 517 | 4 612 | 4 784 | 4 835 | 4 840 | 4 840 | 4 850 | |
| w.v. | bos | 2 940 | 3 108 | 3 233 | 3 441 | 3 501 | 3 464 | 3 447 | 3 448 |
| open droog natuurlijk terrein | 866 | 866 | 839 | 836 | 833 | 836 | 850 | 855 | |
| open nat natuurlijk terrein | 737 | 543 | 539 | 507 | 501 | 541 | 543 | 547 | |
| Binnenwater 3) | 1 595 | 2 973 | 3 479 | 3 553 | 3 574 | 3 598 | 3 626 | 3 635 | |
| w.o. | afgesloten zeearm | . | . | . | 321 | 321 | 321 | 321 | 320 |
| Buitenwater 3) | 1 749 | 4 175 | 4 174 | 4 173 | 4 170 | 4 174 | 4 188 | 4 189 | |
| w.o. | Waddenzee | 419 | 2 590 | 2 591 | 2 591 | 2 594 | 2 573 | 2 572 | 2 572 |
| Oosterschelde 1) | 727 | 644 | 642 | 346 | 346 | 346 | 346 | 346 | |
| Westerschelde 2) | . | . | . | 298 | 298 | 299 | 299 | 299 | |
| Bron: CBS. CBS/CLO/nov11/0060 | |||||||||
| 1) Door het gebruik van een nieuwe classificatie zijn de cijfers 1996-herzien, 2000, 2003 en 2006 op een andere wijze samengesteld dan de jaren daarvoor. Voor een verdere toelichting zie: CBS (2003). 2) De oppervlakte van de Westerschelde voor de jaren 1979-1996 is opgenomen in de cijfers van de Oosterschelde. 3) In deze periode heeft de gemeentelijke toewijzing van zowel het IJsselmeer als de Waddenzee plaats gevonden. Vanaf 1996 is al het water gemeentelijk ingedeeld. |
|||||||||
Toename rode ruimte en afname groene ruimte tussen 1979 en 2008
Sinds 1979 is de rode ruimte met bijna 700 km2 toegenomen. De groene ruimte neemt verder af doordat wijzigingen in het bodemgebruik veelal ten koste gaan van agrarisch terrein. De andere vormen van bodemgebruik binnen de groene ruimte zijn wel toegenomen (ruim 600 km2). Wel neemt binnen het agrarisch terrein het oppervlak glastuinbouw toe. Binnen de blauwe ruimte (binnen- en buitenwater) groeit het oppervlak binnenwater gestaag en is er weinig ontwikkeling te zien in de oppervlakte buitenwater.
Agrarisch terrein is afgenomen tussen 2006 en 2008
Tussen 2006 en 2008 is het ruimtegebruik door de landbouw afgenomen. Agrarisch terrein is daarmee de grootste leverancier van gebied met een nieuwe bestemming. Tussen 2000 en 2006 nam agrarisch terrein gemiddeld af met 67 km2 per jaar, tussen 2006 en 2008 is dit afgenomen tot gemiddeld 50 km2 per jaar.
Referenties
- CBS (2003). Bodemgebruik in Nederland geharmoniseerd met TOP10Vector. Den Haag / Heerlen.
- CBS (2005). StatLine: Bodemgebruik in Nederland; 1989; 1993; 1996. CBS, Den Haag / Heerlen.
- CBS (2011). StatLine: Bodemgebruik; naar gebruiksvorm en gemeente. CBS, Den Haag / Heerlen.
Relevante informatie
- Bodemgebruik
- Kaart bodemgebruik van Nederland, 2017
- Ruimte per inwoner, 1900-2017
- Bestand Bodemgebruik Nederland (BBG) 2006 is te bekijken op de geoservices bij het CBS.
- Bestand Bodemgebruik Nederland (BBG) 2008 met 2006 als ondergrond is te bekijken op de geoviewer van ArcGIS.
- Meer gegevens over het bodemgebruik is te vinden in de databank StatLine van het CBS.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Veranderingen bodemgebruik, 1979-2008
Omschrijving
In de tekst worden de termen bodemgebruik en ruimtegebruik door elkaar heen gebruikt.
Totale oppervlakte van Nederland naar: verkeersterrein, bebouwd terrein, semi-bebouwd terrein, recreatieterrein, agrarisch terrein, bos en open natuurlijk terrein, binnenwater en buitenwater (in km2, tijdreeks).
Ontwikkeling ruimtegebruik per provincie in procenten van de totale oppervlakte in 2006.
Grafiek met negen gebruikscategorieën op basis van de hoofdgroepen uit de CBS-Bodemstatistiek:
1. Infrastructuur. Hierbij horen spoorwegen, hoofdverkeerswegen en vliegvelden.2. Woonterrein.
3. Bouwterrein.
4. Overig bebouwd terrein. Hierbij horen terrein voor detailhandel en horeca, terrein voor openbare voorzieningen, terrein voor sociaal-culturele voorzieningen en bedrijventerrein, maar ook semi-bebouwd terrein, zoals stortplaats, wrakkenopslagplaats en begraafplaats. 5. Recreatieterrein. Hierbinnen vallen park en plantsoen, sportterrein, volkstuin, dag- en verblijfsrecreatief terrein. 6. Agrarisch terrein. Hiertoe behoren terrein voor glastuinbouw en overig agrarisch gebruik.7. Bos.
8. Natuurlijk terrein. Dit zijn open droge en open natte natuurlijke terreinen.
9. Binnenwater. Dit bestaat uit het IJssel/Markermeer, afgesloten zeearmen, de Rijn en Maas, de Randmeren, waterreservoirs, recreatief water, water voor delfstofwinning, vloei en/of slibvelden en overig binnenwater breder dan zes meter.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Berekeningswijze
De korte onderzoeksbeschrijving Bodemgebruik (CBS, 2005) geeft informatie over de berekeningsmethode.
Tussen 1985 en 1989 is de wijze van gegevensverzameling gewijzigd. Voor 1989 werden de gegevens aangeleverd door de gemeenten. Vanaf 1989 vindt de inventarisatie plaats aan de hand van luchtfoto's. Om in de tabel een verbinding te maken met de uitkomsten van eerdere bodemstatistieken is het bodemgebruik in 1996 ook conform de nieuwe werkwijze berekend. Met ingang van het onderzoeksjaar 2000 wordt bij de inventarisatie van het bodemgebruik een nieuwe methodiek gevolgd. Voor dit jaar is gebruik gemaakt van de basisgeometrie van het digitale topografische basisbestand van de Topografische Dienst Nederland (TOP10Vector)(CBS, 2003).
Totale provincie-oppervlakte is exclusief IJsselmeer, Noord- en Waddenzee en Ooster- en Westerschelde.
Basistabel
StatLine: Bodemgebruik in Nederland; 1989; 1993; 1996 (CBS, 2005).StatLine: Bodemgebruik; naar gebruiksvorm en gemeente (CBS, 2011).
Geografisch verdeling
Nederland, provincies.
Andere variabelen
Voor de meeste hoofdterreintypen zijn er meer onderverdelingen beschikbaar dan in de tabel wordt weergegeven.
Verschijningsfrequentie
Eens in de twee à drie jaar
Achtergrondliteratuur
Bodemgebruik in Nederland geharmoniseerd met TOP10Vector (CBS, 2003).Korte onderzoeksbeschrijving Bodemgebruik (CBS, 2005).
Betrouwbaarheidscodering
B (schatting gebaseerd op een groot aantal zeer accurate metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is).
Archief van deze indicator
- Veranderingen bodemgebruik, 1996 - 2017 (actuele versie , 08 jun 2023 )
- Veranderingen bodemgebruik, 1996 - 2015 (v11 , 07 jan 2020 )
- Veranderingen bodemgebruik, 1979 - 2012 (v10 , 26 feb 2016 )
- Veranderingen bodemgebruik, 1979 - 2010 (v09 , 11 dec 2013 )
- Veranderingen bodemgebruik, 1979 - 2008 (v08 , 09 dec 2011 )
- Bodemgebruik in Nederland, 1979 - 2006 (v07 , 01 okt 2010 )
- Bodemgebruik in Nederland, 1979-2006 (v06 , 11 dec 2009 )
- Bodemgebruik in Nederland, 1979-2003 (v05 , 02 feb 2007 )
- Bodemgebruik in Nederland, 1979-2000 (v04 , 23 apr 2004 )
- Bodemgebruik in Nederland, 1977-1996 (v03 , 14 okt 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2011). Veranderingen bodemgebruik, 1979 - 2008 (indicator 0060, versie 08 , 9 december 2011 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
