Luchtkwaliteit

Emissies naar lucht, 1990-2009

U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.

In 2009 ligt de totale uitstoot van broeikasgassen zes procent onder het niveau van 1990, het basisjaar van het Kyotoprotocol. De economische crisis heeft een grote bijdrage geleverd aan de daling van de emissies in 2009 ten opzichte van 2008.

IPCC en NEC 1990 1995 2000 2005 2008 2009
             
  miljoen kg        
Broeikasgassen 1            
Kooldioxide (CO2) 159 300 170 800 170 000 176 200 175 300 169 800
Distikstofoxide (N2O)2) 65 65 57 51 32 31
Methaan (CH4) 1 216 1 150 940 819 811 806
             
  miljard CO2-equivalenten      
             
Kooldioxide (CO2) 159,3 170,8 170,0 176,2 175,3 169,8
Distikstofoxide (N2O)2) 20,1 20,1 17,7 15,7 9,9 9,7
Methaan (CH4) 25,5 24,1 19,7 17,2 17,0 16,9
HFK's, PFK's en SF6 6,9 8,3 5,8 2,0 2,3 2,4
Totaal broeikasgassen 211,9 223,2 213,2 211,1 204,6 198,9
             
Verzurende en grootschalige miljoen kg        
luchtverontreiniging3)            
Zwaveldioxide (SO2) 192 130 73 65 51 38
Stikstofoxiden (NOx) 566 472 398 344 303 279
Ammoniak (NH3) 355 208 161 140 127 126
VOS 4) 465 329 233 178 166 156
Fijn stof (PM10) 67 50 39 33 32 30
             
Koolmonoxide (CO)5) 1 119 911 755 669 649 599
             
Bron: Emissieregistratie. CBS/CLO/mei11/0079
1) Conform de IPCC-richtlijnen.
2) Exclusief emissies niet-landbouwbodems.
3) Conform de NEC-richtlijnen: feitelijke emissies exclusief zeescheepvaart (zie Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2021).
4) Vluchtige organische stoffen exclusief methaan (ook wel NMVOS genoemd).
5) Geen verzurende stof; berekend volgens de NEC-richtlijnen.
N.B. Voor de emissies van NH3, N2O en NOx uit de landbouwsector is een herberekening uitgevoerd. Hierdoor wijken de hier gepresenteerde cijfers af van de in eerdere versies gepresenteerde cijfers (zie ook Emissieregistratie, 2011 en de tabeltoelichtingen van de Statlinetabellen "IPCC-emissies naar lucht" en "NEC-emissies naar lucht").

Emissies gedaald, behalve van kooldioxide ten opzichte van 1990

Ten opzichte van 1990 zijn de emissies van NH3, VOS, CO en fijn stof ongeveer gehalveerd. De grotere daling van de emissie van SO2 wordt veroorzaakt door de ontzwaveling van de brandstoffen. De afname van de emissie van NH3 wordt voornamelijk veroorzaakt door maatregelen bij de land- en tuinbouw.
De emissie van CO2 is tussen 1990 en 2005 met ruim 10% gestegen als gevolg van de groei van het energieverbruik. In 2005 is de emissiestijging tot stilstand gekomen door een lager verbruik van fossiele brandstoffen in de energiesector, bij de huishoudens en de handel, diensten en overheid (HDO). Dit lagere verbruik wordt veroorzaakt door een grotere inzet van duurzame energie en een lager aardgasverbruik voor ruimteverwarming door de relatief zachte winters.
De emissies van de broeikasgassen CH4 en N2O zijn tussen 1990 en 2008 gedaald met respectievelijk 33% en 51%. De sterke daling van N2O vanaf 2008 werd veroorzaakt door maatregelen bij de salpaterzuurproductie.

Daling emissies 2009 ten opzichte van 2008

Over de hele linie van belangrijke luchtverontreinigende emissies, dus ook van CO2, is in 2009 een daling opgetreden ten opzichte van 2008. Dit werd veroorzaakt door vermindering in productiviteit door de wereldwijde economische crisis.

Ontwikkelingen CFK's: stijging in kg, maar daling in CO2-equivalenten

De emissies van CFK's (HFK's, PFK's en SF6) zijn, uitgedrukt in kilogrammen, toegenomen, maar wat belangrijker is, gedaald uitgedrukt in CO2-equivalenten. Dit komt doordat er een verschuiving heeft plaatsgevonden naar minder schadelijke drijfgassen. Sinds 2005 stijgt deze emissie licht, met name door het toegenomen gebruik van airconditioners.

Oorzaken van de emissies naar lucht

De emissies worden veroorzaakt door verbranding van brandstoffen door voertuigen en stationaire bronnen of door industriële en landbouwkundige processen. Emissies veroorzaakt door natuurlijke bronnen worden hier niet meegenomen.

Emissies volgens andere definities

In publicaties van onder meer het PBL en CBS verschijnen verschillende getallen voor emissies naar de lucht. Deze getallen gaan uit van dezelfde basiselementen, maar ontlenen hun bestaansrecht aan de verschillende gebruiksdoeleinden.

Referenties

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven

Emissies naar lucht

Omschrijving

Emissies van broeikasgassen (kooldioxide (CO2), methaan (CH4), distikstofoxide (N2O) en perfluorkoolwaterstoffen (PFK's), chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK's) en zwavelhexafluoride (SF6)) en NEC-emissies van verzurende en grootschalige luchtverontreinigende stoffen (Zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx), fijn stof (PM10), vluchtige organische stoffen, exclusief methaan (VOS) en koolmonoxide (CO)

Verantwoordelijk instituut

Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Agentschap NL, TNO, Deltares).

Berekeningswijze

De emissiegegevens voor de verzurende en grootschalige luchtverontreiniging zijn gepresenteerd volgens de sectorindeling van de NEC-richtlijn. Voor de stationaire bronnen komt een deel van de emissiegegevens uit de individuele milieujaarverslagen van bedrijven. Het overige deel wordt bijgeschat op basis van statistische gegevens uit onder andere de energiestatistieken, productiestatistieken van het CBS. De emissiecijfers voor de broeikasgassen zijn berekend volgens de IPCC-methode. Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie

Basistabel

Alle data opvraagbaar op EmissieregistratieVerder:CBS-StatLine: IPCC-emissies naar luchtCBS-StatLine: NEC-emissies naar lucht

Geografisch verdeling

Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)

Andere variabelen

Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen

Verschijningsfrequentie

In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1

Achtergrondliteratuur

Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst

Opmerking

De emissiegegevens voor de verzurende en grootschalige luchtverontreiniging zijn gepresenteerd volgens de sectorindeling volgens de NEC-richtlijn. Voor de stationaire bronnen komt een deel van de emissiegegevens uit de individuele milieujaarverslagen van bedrijven. Het overige deel wordt bijgeschat op basis van statistische gegevens uit onder andere de energiestatistieken, productiestatistieken van het CBS. Zie voor de NEC-indeling Samenstelling doelgroepen van het milieubeleidDe emissiecijfers voor de broeikasgassen zijn berekend volgens de IPCC-methode. Zie Verschillen tussen CO2-emissietotalen verklaard, 1990-2021, voor een toelichting op de IPCC-emissies.Ten opzichte van eerdere versies van deze indicator is een herberekening uitgevoerd over de hoeveelheden N2O en NH3 die uit stallen en bij de beweiding van vee zijn vrijgekomen.

Betrouwbaarheidscodering

C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)

Archief van deze indicator

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2011). Emissies naar lucht, 1990-2009 (indicator 0079, versie 17 , 26 mei 2011 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.

Het CLO is een samenwerkingsverband van CBS, PBL, RIVM en WUR.