Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2022
De emissies van fijnstof, stikstofoxiden en kooldioxide in Nederland zijn in 2022 lager dan in 1990, ondanks een toename van wegverkeer. Dit komt onder andere door het gebruik van verbeterde technologie in voertuigen, waardoor voertuigen zuiniger in brandstofverbruik zijn (minder kooldioxide) en ook minder stikstofoxiden en fijnstof uitstoten. In 2022 is de uitstoot van kooldioxide en stikstofoxiden afgenomen, ondanks toenemend wegverkeer. De emissie van fijnstof (PM10) is wel hoger dan in 2021.
Emissies wegverkeer
Bij verbranding van benzine, diesel en lpg in de motor van voertuigen komt kooldioxide (CO2) vrij. Er ontstaan ook stikstofoxiden (NOx) bij de verbranding, omdat de zuurstof niet alleen reageert met de koolstof uit de brandstof maar ook met stikstof uit de lucht. Fijnstof ontstaat onder andere bij de verbranding van dieselolie (dieselrook) en slijtage van wegdek, banden en remmen
Ontwikkeling emissie kooldioxide
In 2022 is de emissie van kooldioxide (op basis van de IPCC-methodiek) door wegverkeer met 1 procent gedaald ten opzichte van 2021. In 2021 is dit vrijwel gelijk gebleven na de daling van 15 procent in 2020 door strenge maatregelen ter bestrijding van het Covid-virus. Het wegverkeer stijgt zowel in 2021 en 2022 met 5 procent per jaar, maar door meer energie-efficiënte voertuigen en het gebruik van schonere brandstoffen heeft dit niet geleid tot een hogere emissie van kooldioxide.
Tussen 1990 en 2008 neemt de emissie van CO2 door het wegverkeer met 28 procent toe. In de periode 2008-2014 is de emissie met 18 procent gedaald, hetgeen onder andere het gevolg is van de fiscale stimulering van de aanschaf van zuinige auto’s. Door de aantrekkende economie met meer wegverkeer in de periode 2014-2019 is de CO2-uitstoot met 3 procent gestegen. De emissie per afgelegde voertuigkilometer is wel verder gedaald.
Ontwikkeling emissie stikstofoxiden
Ondanks een toename van het aantal voertuigkilometers in 2022, is de emissie van stikstofoxiden in dat jaar met 2 procent afgenomen. De emissie van NOx blijft afnemen en is in 2022 78 procent lager dan in 1990.
De daling van de NOx komt vooral op het conto van de driewegkatalysator die eind jaren tachtig als gevolg van emissienormstelling zijn intrede deed bij personenauto’s en bestelauto’s. Daarnaast zijn ook veel voertuigen met een dieselmotor uitgerust met een katalysator (SCR), waarbij gebruik gemaakt wordt van een ureumoplossing (AdBlue). Ook uitlaatgasrecirculatie (EGR) heeft een verlagend effect bij dieselmotoren.
Ontwikkeling emissie fijnstof
De emissie van fijnstof met een diameter kleiner dan 10 µm (PM10) is in 2022 met 3 procent gestegen ten opzichte van 2021 door een toename van het wegverkeer en de daarmee gepaard gaande slijtage van banden en wegdek.
De emissie van fijnstof (PM10) is in eerste instantie vooral verminderd door motor-technische verbeteringen. Een verdere reductie, met name na 2005, is bereikt door de toepassing van roetfilters. Vanaf 2011 worden zo goed als alle nieuwe dieselvoertuigen met een ingebouwd roetfilter geleverd. Daarnaast zijn in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd (“retrofit”).
Bronnen
- CBS (2024a). StatLine: Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2024b). StatLine: Emissies naar lucht op Nederlands grondgebied; wegverkeer. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2023a). Kilometers op Nederlands grondgebied, 2004-2021. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2023b). StatLine: Verkeersprestaties motorvoertuigen; kilometers, voertuigsoort, grondgebied. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Geilenkirchen, G., et al. (2023c). Methoderapport verkeer en vervoer 2023. Emissieregistratie.
Relevante informatie
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2021
- Emissies naar lucht door wegverkeer, 2023
- Emissie per voertuigkilometer voor wegverkeer, 2004-2023
- Wegvoertuigen naar milieuklasse, 1985-2018
- Reizigerskilometers in Nederland door de Nederlandse bevolking, 2018-2023
- Goederenvervoer van en naar Nederland naar vervoerswijze, 1998-2022
- Meer gegevens over de volumes en milieudruk van het wegverkeer vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk
- Omschrijving
Vergelijking van de ontwikkeling van het aantal voertuigkilometers door het wegverkeer versus de emissies van kooldioxide, stikstofoxiden en fijnstof door het wegverkeer.
- Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Environmental Research, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, RVO, TNO, Deltares).
- Berekeningswijze
Voor de berekeningswijze van de verkeersprestaties zie de technische toelichting van indicator Verkeersprestaties motorvoertuigen.
Voor de berekeningswijze van emissies door wegverkeer zie de technische toelichting van indicator Emissies naar lucht door wegverkeer.- Basistabel
StatLine: Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften (CBS,2024a)
StatLine: Emissies naar lucht op Nederlands grondgebied; wegverkeer (CBS, 2024b)
Kilometers op Nederlands grondgebied, 2004-2021 (CBS, 2023a)
StatLine: Verkeersprestaties motorvoertuigen; kilometers, voertuigsoort, grondgebied (CBS, 2023b)
- Geografische verdeling
Nederland
- Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
Methoderapporten en Begrippenlijst: op de website van Emissieregistratie achter Documentatie.
- Opmerking
De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast (PBL, 2023c).
De voertuigkilometers zijn voor de jaren 2018 t/m 2022 berekend op basis van een nieuwe verbeterde selectiemethode waarbij alleen voertuigen zijn meegenomen, die op basis van verzekering, deel mochten nemen aan het verkeer (CBS, 2023c). Hierdoor waren de kilometers in deze jaren niet meer vergelijkbaar met de voorgaande jaren. In deze tabel zijn de oude cijfers voor de jaren 2004 t/m 2017 op basis van oude kilometerreeksen en verschillen tussen de oude en nieuwe selectiemethode bijgesteld zodat ze wel vergelijkbaar zijn met de jaren erna.- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2022 (indicator 0127, versie 35,