Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2022

De emissies van fijnstof, stikstofoxiden en kooldioxide in Nederland zijn in 2022 lager dan in 1990, ondanks een toename van wegverkeer. Dit komt onder andere door het gebruik van verbeterde technologie in voertuigen, waardoor voertuigen zuiniger in brandstofverbruik zijn (minder kooldioxide) en ook minder stikstofoxiden en fijnstof uitstoten. In 2022 is de uitstoot van kooldioxide en stikstofoxiden afgenomen, ondanks toenemend wegverkeer. De emissie van fijnstof (PM10) is wel hoger dan in 2021.

Emissies wegverkeer

Bij verbranding van benzine, diesel en lpg in de motor van voertuigen komt kooldioxide (CO2) vrij. Er ontstaan ook stikstofoxiden (NOx) bij de verbranding, omdat de zuurstof niet alleen reageert met de koolstof uit de brandstof maar ook met stikstof uit de lucht. Fijnstof ontstaat onder andere bij de verbranding van dieselolie (dieselrook) en slijtage van wegdek, banden en remmen

Ontwikkeling emissie kooldioxide

In 2022 is de emissie van kooldioxide (op basis van de IPCC-methodiek) door wegverkeer met 1 procent gedaald ten opzichte van 2021. In 2021 is dit vrijwel gelijk gebleven na de daling van 15 procent in 2020 door strenge maatregelen ter bestrijding van het Covid-virus. Het wegverkeer stijgt zowel in 2021 en 2022 met 5 procent per jaar, maar door meer energie-efficiënte voertuigen en het gebruik van schonere brandstoffen heeft dit niet geleid tot een hogere emissie van kooldioxide.
Tussen 1990 en 2008 neemt de emissie van CO2 door het wegverkeer met 28 procent toe. In de periode 2008-2014 is de emissie met 18 procent gedaald, hetgeen onder andere het gevolg is van de fiscale stimulering van de aanschaf van zuinige auto’s. Door de aantrekkende economie met meer wegverkeer in de periode 2014-2019 is de CO2-uitstoot met 3 procent gestegen. De emissie per afgelegde voertuigkilometer is wel verder gedaald.

Ontwikkeling emissie stikstofoxiden

Ondanks een toename van het aantal voertuigkilometers in 2022, is de emissie van stikstofoxiden in dat jaar met 2 procent afgenomen. De emissie van NOx blijft afnemen en is in 2022 78 procent lager dan in 1990. 
De daling van de NOkomt vooral op het conto van de driewegkatalysator die eind jaren tachtig als gevolg van emissienormstelling zijn intrede deed bij personenauto’s en bestelauto’s. Daarnaast zijn ook veel voertuigen met een dieselmotor uitgerust met een katalysator (SCR), waarbij gebruik gemaakt wordt van een ureumoplossing (AdBlue). Ook uitlaatgasrecirculatie (EGR) heeft een verlagend effect bij dieselmotoren.

Ontwikkeling emissie fijnstof

De emissie van fijnstof met een diameter kleiner dan 10 µm (PM10) is in 2022 met 3 procent gestegen ten opzichte van 2021 door een toename van het wegverkeer en de daarmee gepaard gaande slijtage van banden en wegdek. 
De emissie van fijnstof (PM10) is in eerste instantie vooral verminderd door motor-technische verbeteringen. Een verdere reductie, met name na 2005, is bereikt door de toepassing van roetfilters. Vanaf 2011 worden zo goed als alle nieuwe dieselvoertuigen met een ingebouwd roetfilter geleverd. Daarnaast zijn in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd (“retrofit”).

Bronnen

Technische toelichting

Naam van het gegeven

Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk

Omschrijving

Vergelijking van de ontwikkeling van het aantal voertuigkilometers door het wegverkeer versus de emissies van kooldioxide, stikstofoxiden en fijnstof door het wegverkeer.

Verantwoordelijk instituut

Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Environmental Research, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, RVO, TNO, Deltares).

Berekeningswijze

Voor de berekeningswijze van de verkeersprestaties zie de technische toelichting van indicator Verkeersprestaties motorvoertuigen.
Voor de berekeningswijze van emissies door wegverkeer zie de technische toelichting van indicator Emissies naar lucht door wegverkeer.

Geografische verdeling

Nederland

Verschijningsfrequentie

Jaarlijks

Achtergrondliteratuur

Methoderapporten en Begrippenlijst: op de website van Emissieregistratie achter Documentatie.

Opmerking

De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast (PBL, 2023c). 

De voertuigkilometers zijn voor de jaren 2018 t/m 2022 berekend op basis van een nieuwe verbeterde selectiemethode waarbij alleen voertuigen zijn meegenomen, die op basis van verzekering, deel mochten nemen aan het verkeer (CBS, 2023c). Hierdoor waren de kilometers in deze jaren niet meer vergelijkbaar met de voorgaande jaren. In deze tabel zijn de oude cijfers voor de jaren 2004 t/m 2017 op basis van oude kilometerreeksen en verschillen tussen de oude en nieuwe selectiemethode bijgesteld zodat ze wel vergelijkbaar zijn met de jaren erna.

Betrouwbaarheidscodering
Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
35
Bekijk meer Bekijk minder

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2022 (indicator 0127, versie 35,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.