Opbrengst van milieuheffingen, 1987-2012

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

De opbrengsten van de meeste milieubestemmingsheffingen, heffingen waarvan de opbrengsten direct ten goede komen aan het milieu, zijn sinds het einde van de jaren tachtig flink gestegen. In 2012 hebben de milieuheffingen tezamen 4,6 miljard euro opgebracht.

Totale opbrengsten milieuheffingen ruim 4 miljard euro

Tussen 1987 en 2012 is de totale opbrengst van de milieuheffingen ruim verdrievoudigd van 1,4 naar 4,6 miljard euro. De groei is veroorzaakt door hogere opbrengsten van voornamelijk de afvalstoffenheffing en reinigingsrechten, maar ook van de waterverontreinigingsheffing en de rioolheffing en rioolrechten. De lokale overheden innen het merendeel van de milieubestemmingsheffingen.

Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten

De afvalstoffenheffing en reinigingsrechten leveren de grootste bijdrage aan de totale opbrengst uit de milieuheffingen. De opbrengsten uit deze heffingen bedragen de laatste jaren 1,7 à 1,9 miljard euro. De afvalstoffenheffing en reinigingsrechten worden door gemeenten geheven voor de inzameling en verwerking van vast afval.
De opbrengsten van de afvalstoffenheffing en reinigingsrechten groeiden gestaag in de jaren negentig en het begin van de 21e eeuw. In de jaren tussen 2007 en 2011 bedraagt de opbrengst circa 1,7 miljard euro; in 2012 (voorlopig cijfer) is er een groei naar bijna 2 miljard euro.

Waterverontreinigingsheffing

De opbrengsten van de waterverontreinigingsheffing bedragen circa een miljard euro. Sinds halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw zijn de opbrengsten slechts een weinig toegenomen. In 2009 daalden de opbrengsten, waarna er in de jaren erna weer een lichte stijging plaatsvond. Het overgrote deel van de waterverontreinigingsheffing wordt geïnd door de waterschappen. Daarnaast wordt een klein deel van de waterverontreinigingsheffing geïnd door het Rijk.

Rioolheffing en rioolrechten

De opbrengsten uit de rioolheffing en rioolrechten zijn tussen 1987 en 2012 (voorlopg cijfer) verachtvoudigd van 177 miljoen euro naar 1,4 miljard euro. Sinds 2005 zijn de rioolrechten door gemeenten extra verhoogd om een kostendekkend niveau te kunnen houden. Inmiddels zijn de meeste gemeenten in staat om de kosten voor het onderhoud en de uitbreiding en vervanging van riolen compleet uit de opbrengsten van de rioolrechten te betalen. De opbrengsten uit deze heffing hoeven daarom niet meer noodzakelijkerwijs zoveel te stijgen als dat dat in voorgaande jaren het geval was.

Lopende prijzen

Alle bedragen in deze indicator zijn uitgedrukt in lopende prijzen. Dit zijn de bedragen die in de betreffende jaren daadwerkelijk zijn betaald. Voor meer informatie hierover lees de technische toelichting.

Bronnen

Relevante informatie

  • Meer informatie over heffingen is te vinden in de databank StatLine van het CBS.

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Opbrengst van milieuheffingen
Omschrijving
Ontwikkeling van de opbrengst van de verschillende milieuheffingen. Uitsplitsing van de opbrengst van deze heffingen naar betalingsplichtige (huishoudens, bedrijven en niet-ingezetenen van Nederland). Voor 2010 en 2011 betreft het (nader) voorlopige cijfers.
De cijfers over de afvalstoffenheffing en reinigingsrechten, en de rioolheffing en rioolrechten zijn bruto. Dat wil zeggen vóór aftrek van de zogenaamde Zalmsnip en kwijtscheldingsregelingen.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Berekeningswijze
Het artikel Milieuheffingen en belastingen (CBS, 2006) geeft een korte onderzoeksbeschrijving. Ook is informatie over de onderzoeksmethode te vinden in de publicatie Milieurekeningen 2008 (CBS, 2009).
De totalen van de Milieuheffingen zijn ontleend aan cijfers van overheden (gemeenten, provincies en rijk) en berusten op directe waarneming.
Geografische verdeling
Nederland
Andere variabelen
Binnen het systeem van de Nationale rekeningen van het CBS worden de milieuheffingen toegedeeld aan verschillende bedrijfscategorieën, huishoudens en niet-ingezetenen van Nederland.
Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
Opmerking
Bedragen in lopende prijzen
Met ingang van 2014 publiceert het CBS de gegevens over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten, milieuheffingen en milieubelastingen in lopende prijzen. Lopende prijzen wil zeggen dat het gaat om bedragen die in de betreffende jaren daadwerkelijk betaald zijn. Met andere woorden, de bedragen zijn steeds weergegeven in het prijsniveau van het betreffende jaar, oftewel de bedragen zijn niet gecorrigeerd voor prijspeilontwikkelingen.

Toelichting prijspeilontwikkelingen
Diverse oorzaken dragen bij aan de ontwikkeling van het prijspeil. Zo treden er jaarlijks veranderingen op in het prijspeil door inflatie, tariefontwikkelingen en diverse andere prijsontwikkelingen die kunnen gelden voor bepaalde goederen, investeringsgoederen, belasting- en subsidieregelingen en bepaalde economische sectoren.
1. In het onderzoek Consumentenprijsindex (CPI) berekent het CBS de inflatie. Dit gebeurt op basis van de prijsontwikkeling in een selectie van consumptiegoederen in de winkel (het zogenaamde "boodschappenmandje").
2. Een voorbeeld van de invloed van tariefontwikkelingen op het prijspeil vinden we bij de (milieu)belastingen. Hier spelen de wijzigingen in de belastingtarieven een belangrijkere rol in de prijsontwikkeling dan de inflatie.
3. Een voorbeeld van een specifieke prijsontwikkeling bij bepaalde goederen vinden we bij computers. De prijsontwikkeling van computers in de afgelopen 25 jaar verloopt totaal anders dan de inflatie in die periode, gemeten volgens het CPI. Dit komt doordat computers begin jaren 90 nog schaars beschikbaar waren en nu inmiddels gemeengoed zijn geworden.

Wat laten de grafieken zien en wat niet?
Omdat de bedragen uitgedrukt zijn in lopende prijzen geven de grafieken in deze indicator niet meer dan alleen de waarde ontwikkeling weer. Anders gezegd, ze tonen alleen de ontwikkeling van de bedragen zoals die in de betreffende jaren zijn betaald.
De bedragen voor de diverse jaren zijn hierdoor beperkt met elkaar vergelijkbaar. Om een reële ontwikkeling te laten zien moeten de bedragen worden gecorrigeerd naar hetzelfde prijspeil. In een aantal indicatoren over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten, milieuheffingen en milieubelastingen heeft het CBS de laatste twee jaar een prijspeil correctie uitgevoerd op basis van de CPI. Vanaf 2014 voert het CBS deze correctie niet langer meer uit. Reden hiervoor is dat het vergelijkbaar maken van bedragen door ze alleen te corrigeren op basis van de CPI niet geheel juist of onvolledig is. Met behulp van de CPI worden bedragen immers alleen gecorrigeerd voor inflatie. In de praktijk wordt de prijsontwikkeling ook bepaald door een aantal andere factoren die los staan van de inflatie (zie hierboven).

Prijspeil gecorrigeerde bedragen vragen nader onderzoek
Het maken van een goede en reële prijscorrectie waarmee de bedragen voor de verschillende jaren op hetzelfde prijspeil worden gebracht vraagt aanvullend onderzoek. In een dergelijk onderzoek zou aansluiting gemaakt kunnen worden met de waarde, prijs en volume ontwikkeling in de Nationale Rekeningen van het CBS. Er moeten daarbij correcties uitgevoerd worden op de lopende prijzen van zowel goederengroepen, investeringen, belastingen, subsidies en sectoren.
Het CBS publiceert reeds enkele decennia cijfers over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten milieuheffingen en milieubelastingen in alleen lopende prijzen. Het berekenen van gecorrigeerde bedragen op basis van een bepaald prijspeil valt nu buiten de scope van het werk van het CBS aan de betreffende indicatoren voor het Compendium voor de Leefomgeving. Indien u voor onderzoek dergelijke gegevens toch nodig hebt, dan kunt u bij het CBS vragen naar de mogelijkheden.
Betrouwbaarheidscodering
Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representa-tiviteit van de gegevens vrijwel volledig is.

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
22
Bekijk meer Bekijk minder
versie‎
21
versie‎
20
versie‎
19
versie‎
18
versie‎
17
versie‎
16
versie‎
15
versie‎
14
versie‎
13
versie‎
11
versie‎
10
versie‎
09
versie‎
08
versie‎
07
versie‎
06
versie‎
04
versie‎
03

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Opbrengst van milieuheffingen, 1987-2012 (indicator 0358, versie 13,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.